Haber Üsküdar - Merve Şişman ve Emirhan Taştan

Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Reklamcılık Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Cihan Becan'ın "Maksimum Arınma" isimli kitabı Cinius Yayınları'ndan çıktı.

İnsanlık tarihinde farklı şekillerde kendisini gösteren tüketim olgusunu psikolojik ve sosyolojik bir çerçevede, farklı kuramsal yaklaşımlarla analiz eden Dr. Öğr. Üyesi Cihan Becan, Maksimum Arınma isimli kitabında tüketimin insani boyutunu değerlendiriyor. Kitapta öğrencileri ile gerçekleştirdiği saha çalışmalarını dayanak alan Dr. Becan, tüketim olgusunu hedonizm, distopya, narsisizm ve aktarım gibi kavramlarla birlikte değerlendiriyor.

"Marka, reklam, sosyal medya gibi alanlarda tüketimi inceledik"

Kitap fikrinin nasıl ortaya çıktığını sorduğumuz Dr. Becan, tüketiminin nasıl şekillendiğine değinmek istediğini belirterek, “Kitabın çıkma fikri aslında projenin kendisiyle oluştu. İstanbul Aydın Üniversitesi’nde yaklaşık 12-13 çalışma grubu öğrencisi ile onların araştırma deneyimlerini ölçmek amacıyla popüler kültüre dair yaşam tarzı, tüketim, marka, reklam, sosyal medya gibi alanlarda halk tüketimininin nasıl şekillendiğini araştırıyorduk. Genellikle kitap için çalışma yapan gönüllü öğrencilerin için konumlarını alışveriş merkezi olarak belirledik. Çünkü tüketim araçları alışveriş merkezinde daha çok yer almaktadır. 2018’in Kasım ayından 2019’un Mayıs ayına kadar yaklaşık 470 kişi ile sahada birebir görüşmeler yaptık. Bunlar sıradan anket çalışmaları değildi. Gönüllü öğrenciler ile beraber derinlemesine uzun bir çalışma yaptık. Yüzyüze, kayıt alarak, yazarak, her türlü araç gereçlerle kişilerle görüşme yaptık. Literatürle beraber araştırmaların analizine başladım. 2020’nin Aralık ayında tüm çalışmalar bitti ve kitap basım sürecine girdi. Kitap için gönüllü çalışan öğrenciler mezun oldu ama kitapta emekleri geçtiği üzere kitabın içinde kendilerine yer verdim. Literatür incelemesi, araştırma, eleştirel, sorgulayıcı olma özelliklerini bir arada tutan bir kitap yaptık. Kitap için hiçbir yerden maddi destek almadık ve öğrenciler kendi imkanlarıyla araştırmayı gerçekleştirdi” sözleri ile kitabın ortaya çıkı öyküsünü dile getirdi.

"Belirli ölçekler üzerinden sorular sorduk"

Yaklaşık 470 kişi üzerinden yapılan araştırmada hangi sorulara cevap aradıklarını şöyle ifade eden Dr. Öğr. Üyesi Cihan Becan, “Araştırmayı kapsamlı bir şekilde yapmayı hedefledik. 10 soruluk ölçek üzerinden araştırma yaptık. Sorular arasında ‘alışveriş alışkanlıkları, inançların tüketim mallarına etkisi, ne sıklıkla alışveriş yaptıkları, bağımlılık yaratan ürünler, tatil ve boş zaman alışkanlıkları, teknolojik ürün tercihi, sosyal medya fenomenlerinin ürün satışlarına etkisi, markada aranılan özellikler, hayata bakış açıları’ gibi birçok dalda kategorileştirme yaptık. Her soru içerisindeki 5’er tane farklı cevaba da kitapta yer verdim. Farklı bakış açılarını ele alarak değerlendirmeye çalıştım. Sıradan bir soru cevap, anket tarzı bir durum olmadı. Kişilerle birebir görüşme yapılarak ve konunun ayrıntısına inildiği üzere zaman harcayarak iyi bir iş çıktığına inanıyorum” dedi.

“Psikografik temelli derinlemesine görüşme tekniğiyle yapıldı”

Kitabı tüketim olgusunu ele alan diğer yayınlardan farklılaştıran özellikleri sorduğumuz Dr. Becan, “Elinize aldığınız kitabı farklı kılan nokta, psikografik temelli derinlemesine görüşme tekniğiyle yapılan araştırma sonucunda tüketicilerin markalarla kurdukları ilişkiye, alışveriş alışkanlıklarına, medya tüketimine, tatil ve giyim tercihlerine, hayatı nasıl anlamlandırdığına ilişkin gruplandırılmasıdır. Bugüne kadar buna benzer nitel bir araştırmanın bulgularının yer aldığı, Türkçe olarak basılmış bir kitabın eksikliğinden ötürü böyle bir kaynak üretmek istedim” ifadelerini kullanıyor. Dr. Becan, “Bu kitap, elimizde olan geniş boyuttaki veri çokluğunu en etkin bir biçimde değerlendirme kaygısından ötürü tahminimden biraz daha uzun zamanda tamamlanabilmiştir. Ancak geçen süre sonuçları sağlıklı bir şekilde analiz edebilme fırsatı tanımıştır. O zamandan bu yana çeşitli düzeylerde verdiğim derslerin yanı sıra öğrencilerimin ve meslektaşlarımın ilhamlarıyla bu kitap şekil almaya başlamıştır. Bu eserin ortaya çıkmasında sahadaki araştırmayı büyük bir özveriyle uygulayan ve tamamlayan, bu aşamadaki katkılarını sunan araştırma ekibimden Muhammed Emin Akbaş’a, Neslihan Altın’a, Ferhat Avcı’ya, Sinem Çökmez’e, Pelin Ercanlı’ya, Ayşenur Gülbaş’a, Cansu Gürcan’a, Ayça Hızarcı’ya, Özlem Köse’ye, Batuhan Sercan’a, Damla Şencan’a, Anna Terzi’ye ve Dilara Topçu’ya teşekkür ederim” dedi.