İskender Karabıçak

Kelime olarak formda kalmak, sağlıklı olmak gibi anlamlara sahip fitness, yaygın dilde genelde vücut geliştirme karşılığı kullanılıyor. Bu spor dalıyla ilgili daha fazla bilgi edinmek için fitness eğitmeni Nayit Küçük’ü eğitmenlik yaptığı spor salonunda ziyaret ettim.

Bir sporcu, güne nasıl başlamalı?

Profesyonel bir sporcu güne nasıl başlaması gerektiğinin zaten bilincindedir. Fakat amatör bir sporcu için temel formül disiplin ve düzendir. Düzenli uyku, düzenli beslenme, düzenli antreman çok önemli. Yani, bir gün iki, ertesi gün 10 saat uyumak, bir gün yeteri kadar protein alıp üç gün hiç almamak, spora dört gün gelinmeli dediğimizde üç gün gelmek, bunlar insan metabolizmasını olumsuz etkilediği için çok önemli.

Spor yapanlar etraftan duyduğu ve gördüğü hareketleri de uygulayabilir mi yoksa herkes kendi vücut yapısına göre egzersizler mi seçmeli?

Bir sporu daha önceden yapmışsanız ve o spora hakimseniz, kendi başınıza zaten yaparsınız. Ama bilmiyorsanız, kafanıza göre bir hareket üzerine çalışırsanız sakatlanırsınız. Yeni başlayan her sporcuya, antrenörü hafif programlar hazırlamalı. Vücut alıştıktan sonra bu programlar ağırlaştırılmalı. Vücudun spora tepki vermesi her insanda aynı olmuyor. Örneğin, iki farklı insan spora aynı anda başlayıp aynı hareketleri yapsalar bile, biri diğerinden daha çok gelişebiliyor. Bunlar insan genetiğiyle ilgili değişen durumlar. Fakat her tipte ve yapıda insanın altı ay boyunca aynı hafif programı uygulaması gerekiyor. Bu süreç boyunca herkesi gözlemliyoruz. Altı aydan sonra ise kişiye özel programlara geçiyoruz. Yani altı ay boyunca vücuttaki az tepki veren ve çok tepki veren kısımları ortaya çıkarıyor, o bölgelerin üzerine çalışıyoruz.

Sağlıklı yaşam denildiği zaman, beslenme ve spor ayrılmayan bir ikili olarak akla geliyor. Peki spor yapan birinin beslenmesinde dikkat etmesi gereken en önemli nokta nedir?

Bize iki grup insan geliyor. Kilo almak isteyenler ve kilo vermek isteyenler. Kilo almak isteyenin de vermek isteyenin de beslenmesine çok dikkat etmesi gerekiyor. Kilo vermek isteyenlere direkt şekeri yasaklıyoruz. Çünkü şeker eşittir yağ demek. Vücudun şöyle bir mucizevi özelliği var, 15 günde bulunduğu yere adapte olma. Kilo vermek isteyenler yemelerine dikkat edip bazı gıdaları kestiği zaman zannediyor ki bu eziyet hep devam edecek. Eziyet dediğimiz, açlık duygusu oluyor. Halbuki insan o duyguyu ve yeme isteğini 15 gün sonra bastıracak kendi kendine. Vücut ona alışacak. Diyet yapmaktan kimse çekinmesin, bu aç kalmak demek değildir, genelde böyle biliniyor. Diyet yapmak, ne yediğini bilmek demektir. Yani beslenme, sporda kilo alırken de verirken de oldukça önemlidir. Biz kemik geliştirmiyoruz, vücuttaki kasları geliştiriyoruz. Kasların içinde protein var. İnsanın saç telinden tırnağına kadar yapı taşı proteindir. Protein dengemizi kurmak ve korumak zorundayız. Yılların getirdiği tecrübeme dayanarak, vücut geliştirme sporunun yüzde ellisi beslenme, yüzde otuzu antreman ve yüzde yirmisi dinlenme diyebilirim. Üç ayaklı bir masa düşünün, ayaklarından biri kırılırsa dengede durabilir mi? Durulamaz. Bu yüzden, birinden birini eksik etmeden yaşamalıyız. Hem sağlık hem spor için.

Gelelim sporda doğru bilinen yanlışlara. Araştırmadan, kulaktan dolma bilgilerle spor yapan birinin doğru sandığı ama aslında yanlış olan uygulamalar var mı, varsa bunlar neler?

Elbette var. Benim spor salonumda spor yapan arkadaşlarda da bu çok var. Sen de görüyorsundur spor yaptığın için bu insanları etrafında. Meselâ sosyal medya fenomenlerinin ne işe yaradığını, hangi kasa nasıl hitap ettiğini bilmeden gördükleri hareketleri uygulamaları bu insanların sakatlanmalarına yol açar. Hatta bu sakatlanmalar ciddi boyutlara kadar ulaşır. Bilinçsiz spor yapmaları, aynı zamanda istedikleri sonuca ulaşamamalarına da sebep olur. Spora başlayalı henüz iki ay olmuş olan bir arkadaş, sosyal medyadan gördüğü hareketleri gelip burada yaptığı zaman sakatlığa davetiye çıkarmış oluyor. Onların gördüğü insanlar, kendilerine uygun hareketleri bulup onları yapıyorlar zaten. Profesyonel sporcular onlar çünkü. Ama yeni başlayan birinin onları örnek alıp aynı hareketleri yapması sakatlığa davetiye açmak oluyor. Çok çalışmak, çok kas yapmak değildir. Çok ağır basmak, çok kas yapmak değildir. Vücut geliştirme sporu bir disiplindir. Ve bilimsel çalışmayla ilerler. Benim yaptığım iş, öğrencilerime bilimsel çalışma hareketleri vermek. Bana çok sorulan bir soru da ne kadar sürede gelişeceğim oluyor. Gelişim, kişinin genetik yapısına ve geçmişte herhangi bir sporu yapıp yapmadığına bağlıdır. İnsandan insana farklıdır. Şunu bilmeliyiz ki, yağların kasa dönüşme durumu kinetik enerjinin mekanik enerjiye dönüşme olayı değildir. Spor yaparak yağ oranını azaltıyor, kas oranını arttırıyorsunuz. Dolayısıyla yağlar kasa dönüşmüş oluyor. Bu da çok yanlış bilinen ve sorulan sorulardan biri.

Vücut geliştirme sporlarında Steroid denilen bir şey kullanılıyor, siz hiç kullandınız mı veya kullanan öğrenciniz var mı?

Şimdi, steroid bu sporda inkâr edilemez bir gerçek. Bugün YouTube’da ve diğer sosyal mecralarda gördüğünüz tüm kaslı ve güzel vücut görünümüne sahip genç arkadaşların hepsinin vücudunda steroid mevcut. Çünkü, insanın kendi vücudunun ürettikleri bir aşamaya kadar sizi geliştirir ama bir yerde de durur. Saptement dediğimiz protein tozu olarak kullanılan takviye besinleri de kullansanız vücut yine belli bir seviyede kendini geliştirmeyi durdurur. Daha sonraki seviyeler için devreye steroid denilen hormon ilaçları giriyor. Bunlar zararlılardır. Belli bir seviyeye gelmiş sporcuların kendi isteği ile kullanabilecekleri bir şeydir. Ben burada kimseye sen steroid kullan diyemem. Fakat inkâr edilemez ve gözle görülür bir gerçek var ki, steroid kullanmayan bir insan vücudu beş senede gelişiyorsa, bu hormon ilacını kullanan insanların vücudu bir senede gelişiyor. Aradaki fark bu.

Steroidin ne gibi zararları var?

Bahsettiğimiz steroid, bir hormondur. Dışarıdan vücuda testesteron alıyorsunuz. Steroid adı altında çok değişik ilaçlar da var. Örneğin, kanser için yeni bir ilaç var ve bu ilaç bir şekilde denenerek vücut geliştirme için de uygun bulunuyor. Aslında vücut geliştirmek için üretilen hiçbir ilaç yoktur. Hepsi farklı farklı hastalıkların tedavisi için üretiliyor ama vücut gelişimine fayda sağladığı görülüp steroid adı altında kullanılıyor. Steroidin en büyük yan etkileri, karaciğer bozukluğu, böbrek yetmezliği, saç dökülmesi, erkeklik hormon düzeyinde düşüklük ve ereksiyon sorunu gibi pek çok hastalığa yol açıyor. Bunların yanı sıra, ruh sağlığını da etkiliyor ve kişide asabiyet yapıyor. Sonuç olarak vücudunuza dışarıdan bir kimyasal alıyorsunuz ve vücut da buna tepki veriyor. Bu zararların dışında, steroidin kullanılmasında teşvik olan ve yararları olarak adlandırabileceğimiz şeyler de elbette var. Bunlar, hızlı kilo alımı sonucu artan kas kütlesi, kısa sürede uzun yol katetmek, normalden çok daha enerjik ve güçlü olmak ve kısa sürede geliştiğini görenlerin motivasyonunun daha çok artması ile kişinin kendine olan güvenin çoğalması diye sıralanabilir.

Haber: iskender Karabıçak