Zorla dilendirilen 80 bin çocuk var

Haber Üsküdar - Hilal Şeyma Yılmaz

Çocukları dilendirmek 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 229’uncu maddesi kapsamında suç sayılmasına rağmen, Türkiye genelinde resmi rakamlara göre 50 bin, gayriresmi rakamlara göre ise 80 bin çocuk dilendiriliyor.

Bazen acıyarak baktığımız bazense rahatsız olduğumuz çocuk dilencilerin sayısı her geçen gün artıyor. Kimisi Türkiye’nin falanca köyünden gelmiş, kimisi savaş mağduru olarak getirilmiş onlarca çocuğun tek bir ortak noktası var, ‘’konuşmuyor ve şiddet görüyorlar’’. Dilendirilen çocukların yüzde 98’i İstanbul’da ikamet ediyor. Suriyeli sığınmacılarla birlikte bu sayının son dönemlerde daha da artarak vahim hale gelmesi neticesinde İstanbul Emniyeti harekete geçmiş durumda.

Zorla dilendirilen çocuklar için özel ekip

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, İstanbul Valiliği ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın ortak çalışmasıyla 39 ilçede uygulamaya konulan Mobil Huzur Ekip Projesi aileleri veya başkaları tarafından dilendirilmeye zorlanan ve çalıştırılan çocuklar için başlatıldı. Proje kapsamında emniyet güçlerinden ve belediye çalışanlarından oluşan 103 mobil ekip kuruldu. Aile ve Sosyal Politikalar eski Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya, ‘’2018 yılında bu sayının 81 ilde 111 mobil ekibe ulaştığını ve sayının daha da artacağını’’ söyledi.

Ailelerin çocuklarını isteyerek mi yoksa ekonomik sıkıntılardan dolayı mı çalıştırdığı araştırılarak, çocuklarını ‘’gelir kaynağı olarak gören’’ aileler hakkında savcılık soruşturma başlattı. Savcı karşısında ifade veren ailelere ilk etapta para cezası kesildi. Ailelere, çocukların tekrar dilendirilmesi ve okula gönderilmemesi durumunda üç yıla kadar hapis cezasının yanı sıra çocukların devlet tarafından koruma altına alınacağı uyarısı yapıldı.

Öncelikle çocukların suça sürüklenmelerinin önlenmesi, güvenliklerinin sağlanmasını amaçlayan ekipler, engelliler ve aralarında büyük yaştakilerin de bulunduğu kişilerin sokakta çalıştırılmaması ve dilendirilmemesi için devriye geziyor. İlçelerdeki çocuk büro amirliklerine bağlı çalışan ve 7 personelden oluşan mobil ekipte, başpolis ile asayiş veya önleyici hizmetler polisi, trafik polisi, çocuk polisi, sosyal hizmet uzmanı ve 2 belediye zabıtası yer alıyor. 

İncelemeler sonucu sokakta çalıştırılan çocuklar ve ailelerinin bilgileri, Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü'nce hazırlanan "Sosyal İnceleme Raporu" ile değerlendiriliyor. Gerçekten ihtiyaç sahibi olduğu anlaşılan ailelere aylık bağlanması ve yardım yapılması hedefleniyor. Zorla çalıştırıldığı ve dilendirildiği tespit edilenlerin ilk etapta beyanları alınıyor ve çalıştıranlar tespit edilerek haklarında adli ve idari işlem uygulanıyor.  

İstanbul Çocuk Şube Müdürlüğü'nden alınan bilgiye göre, Mobil Huzur Ekip Projesi kapsamında, son iki ayda aralarında küçük yaşta dilendirilen, çalıştırılan çocukların da bulunduğu 4 bin 772 kişi tespit edildi. İnceleme sonucu 3 bin 928'i idari, 654'ü adli olmak üzere toplam 4 bin 582 kişi hakkında işlem yapıldı. Bu kapsamda, 2 bin 144'ü küçük yaşta olmak üzere toplam 3 bin 638 Suriyeli çocuk da sokaklardan ve metruk yerlerden kurtarıldı. 

Altı aydır devam ediyor

Proje uygulamaya konduğu altı ay içerisinde İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'nın görev alanı içindeki 978 çocuğun ailesine para cezası kesildi. Projenin ikinci basamağında ise Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı devreye girdi. İhmal edilen 978 çocuk takip altına alındı. Okula devamlılıklarıyla tek tek ilgilenildi. Tekrar dilendirildikleri tespit edilirse çocukların devlet koruması altına alınacağı ailelerine bildirildi. 

Çocuk dilendirmek suç

Türk Ceza Kanunu'nun 229'uncu maddesi dilendirilen çocuklarla ilgili yaptırımları şöyle anlatıyor: "Çocukları, beden veya ruh bakımından kendini idare edemeyecek durumda bulunan kimseleri dilencilikte araç olarak kullanan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.  (2) Bu suçun üçüncü derece dâhil kan veya kayın hısımları ya da eş tarafından işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında artırılır. (3) Bu suçun örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmiş olması halinde, verilecek ceza bir kat artırılır." 

Dilendirilmek üzere çocuklar kiraya veriliyor

Çocukların kazanç kapısı olarak görüldüğü, çocuk dilenciliğinin bir sektör haline geldiği günümüzde farklı uygulamalar da geliştiriliyor. Genelde Suriyeli ailelerin çocukları ailelerinden günlük 20-100 TL arasında değişen fiyatlarla çeteler tarafından kiralandığı tespit edildi. Halep’ten ve diğer Suriye kentlerinden ailelerinin yanından alınılan çocuklar İstanbul’a getiriliyor. Az para kazanan çocukların kirasının 20 lira, fazla para kazanan çocuğun kirasının ise 100 liraya kadar ulaştığı ifade ediliyor.

Çocuklar yaşadıklarını polise anlattı

Pedagog gözetiminde ifadeleri alınan çocuklar, maruz kaldıkları işkence ve dayakları polise anlattılar. Ailelerinin ikna edildiğini, otobüslerle Türkiye’ye getirildiklerini anlatan çocuklar, günlük 100 liranın altında para getirdikleri takdirde dayak yediklerini, 100 liradan fazla para getirdiklerinde yemek yiyebildiklerini ifade ettiler. Suriyeli bir çocuk yaşadıklarını şöyle anlattı:  “Beni ve kardeşimi 200 bin Suriye Lirası karşılığında ailemden aldılar. Kilis’e, oradan da İstanbul’a geldik. Aynı gün 3 çocuk olarak bizi Bağcılar’da trafik ışıklarında bıraktılar. Üçümüz sadece 150 lira toplayabildik. Ali C. bize vurmaya başladı. Bacaklarımız morardı. Dayak yememek için ışıklarda otomobillerin arasına girmeye başladım. Yağmurlu bir gün bana araç çarptı, hastaneye götürdüler. Ali C., ayağıma alçı yapılır yapılmaz hastaneden kaçırdı. 2 gün sonra alçılı ayağımla dilendirmeye devam ettiler.”

Haber vermek için Alo 155

Zorla dilendirilen ya da çalıştırılan çocuklar hakkında ihbarlar 155 Polis İmdat hattına yapılıyor. Çevrenizde çalıştırılan ya da dilendirilen bir çocuk gördüğünüzde sessiz kalmayın ve Alo 155’i arayıp ihbarda bulunarak çocuk istismarının önlenmesine yardımcı olun.