Haber-Fotoğraf: Merve Şişman

Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi akademisyenlerinin alanlarında yaptıkları çalışmaları paylaştıkları fakülte seminerlerinde bu hafta Prof. Dr. Hasip Pektaş “Ekslibris” konulu bir sunum yaptı.  

Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Güney Yerleşke D Blok 302 No’lu derslikte gerçekleştirilen fakülte seminerlerinin altıncısında Prof. Dr. Hasip Pektaş “Ekslibris” konusu üzerinde durdu. Ekslibrisin anlamı ve tarihsel gelişimine değinerek sunumuna başlayan Pektaş, ekslibris alanında yapılan başarılı çalışma örneklerini de dinleyiciler ile paylaştı.

Ekslibris nedir?

Ekslibris sanatını daha çok insana tanıtma amacı taşıyan sunumunda Prof. Dr. Hasip Pektaş ekslibris sanatını şöyle özetledi: “Ekslibris, kitapseverlerin kitaplarının iç kapağına yapıştırdıkları, üzerinde isimlerinin ve değişik konularda resimlerin yer aldığı küçük boyutlu baskı resimlerdir. Kelime anlamına baktığımızda “...’nın kitaplığından” şeklinde açıklanmaktadır. Ekslibris tasarımı, kolay bir karalama ya da grafik tasarımı gibi gözükse de aslında büyük emek ve sabır gerektiren bir süreçtir.”

Ekslibris'in tarihçesi matbaanın icadına kadar gidiyor

Katılımcıları ekslibrisin tarihçesi hakkında da bilgilendiren Pektaş şunları söyledi: “Ekslibris sanatı insan elinden kitapların arasına geçiş yapmıştır. Ekslibrisin tarihsel gelişimi incelendiğinde ilk örnekler matbaanın icadıyla birlikte görülmeye başlanmış ve günümüze dek varlığını sürdürmüştür. Ekslibris alanında 19. yüzyıldan sonra dernekler kurulmaya başlanmış, kitaplar yayınlanmış ve yarışmalar düzenlenmiştir. Zaman içerisinde giderek yaygınlık kazanan ekslibris çalışmalarının sergilendiği 10 adet müze açılmıştır. Bu müzelerin en küçüğü ise İstanbul’dadır.”

Türkiye’de ekslibris konuşuldu

Ekslibrisin ülkemize batıdan esinlenerek getirildiğini söyleyen Prof. Dr. Pektaş, “Ekslibris sanatını Batı’dan gelen kitaplar ile tanıdım. Süleymaniye ve Milli Kütüphane gibi önemli kütüphanelerde ekslibrisli kitaplara rastladım ve ne olduğunu araştırmaya başladım. Araştırmalarım sonucunda ekslibrisli kitapların Avrupa’daki ikinci el satışlarla ülkemize gelmiş olduğunu öğrendim. Kitap sahipleri öldüğünde yakınları bu kitapları kütüphanelere bağışlamış veya sahaflara maddi anlamda iyi bir bütçeye satmışlar. Böylelikle o kitaplar geçmişten günümüze kadar ulaşmış oldu” ifadelerini kullandı.

Ekslibris eğitimi yaygınlaşıyor

Türkiye’de ekslibris eğitiminin de giderek yaygınlaştığını dile getiren Prof. Dr. Hasip Pektaş, “2000’li yıllardan bu yana ülkemizde özellikle güzel sanatlar eğitimi veren kurumlarda hocaların özendirmeleriyle ekslibris yapan gençlerin sayısında artış yaşandı. Şu an ekslibris beş üniversitede ders olarak okutuluyor ve lisansüstü çalışmalara konu oluyor. İlk ve ortaöğretime baktığımızda ise ekslibrisi bilen ve ilgi duyan öğretmenler tarafından öğrencilere bu konuda eğitimler verildiğini görmekteyiz. Öğrencilere ekslibris çalışmalarının yaptırılması onlara bu kültürün kazandırılması için oldukça önemli. Ekslibrisin öğrenciler tarafından çalışılmaya başlanması çok mutluluk verici” dedi.