Haber Üsküdar - Saliha Meşe

Nesli tükenme tehlikesi altında olan Caretta Carettaların Akdeniz sahillerindeki yumurtlama bölgelerini koruma çalışmalarına rağmen birçok yavru denize ulaşamıyor. Fakat bu çalışmalar yetersiz kalıyor ve birçok yavru maalesef ki denize ulaşamıyor. Konuyla ilgili gönüllü çalışmalar yapan Almula Sedefgül Kaçmaz, caretta carettalar için neler yaptıklarını anlatıyor.

Caretta carettalar yaklaşık olarak 100 milyon yıldır yeryüzünde oldukları düşünülen ve çok eski bir tür olarak kabul edilen deniz kaplumbağaları. Bir yılda 15.000 km’den fazla yol kat edebilen ve çok uzun yıllar yaşayabilen bu kaplumbağalar yumurtalamak için doğdukları sahile dönüyorlar.

Yavrular kuluçka süresinden sonra geceleri yumurtadan çıkarak ay ışığına ve dalga sesine yönelerek denize ulaşmak için ciddi bir mücadele veriyor. Ancak çevredeki yanlış ışıklandırma ve yoğun gürültü yavruların yanlış yöne doğru ilerlemesine neden oluyor. Bazı sahillerde çeşitli koruma çalışmaları yapılsa da Akdeniz sahillerindeki yanlış şehirleşme, kirlilik, işletmelerin dikkatsizliği ve yumurtlama zamanındaki ihmaller bu deniz kaplumbağalarının yaşama ihtimalini oldukça düşürüyor.

Caretta Carettalar için Antalya Kumluca sahillerinde çalışmalar yapan Fizik öğretmeni Sedefgül Kaçmaz’a bu güzel ve anlamlı mücadeleye nasıl dahil olduğunu soruyoruz.

Caretta Carettaların durumu nasıl dikkatinizi çekti?

Ben 1979 doğumluyum. Çocukluğumdan beri caretta carettalara alışkınım. Büyüyüp onların koruma altında olduğunu öğrenince bizim sahillerimizde koruma adına hiçbir şey yapılmadığını gördüm. Oysa Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN) tarafından kırmızı listeye alınmış olan Caretta Carettalar WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) tarafından da Türkiye’de 1979 yılından bu yana koruma altında.

Siz çalışmalarınıza ne zaman başladınız ve bu süreçte neler yaşadınız?

Ben 2018 yılından itibaren durumun ciddiyetini fark ettim açıkçası. Önce tek başıma, yumurtlama ve yavruların yumurtadan çıkış döneminde sahilden geçen araçları durdurup kıyıda araç sürmemeleri gerektiğini anlattım. Sonra belediye ile görüşüp sahile araç girişini engellettim. TEDAŞ’ı arayarak yumurtadan çıkış döneminde sahildeki ışıklandırmaların kapatılmasını sağladım. İnsanlar tabii ki sahildeki rahat yürüyüşlerinden oldukları için önceleri biraz söylendiler. Daha sonraki yıl okulumla ve belediyeyle birlikte yumurtaların korunması amacı ile tasarlanmış kafesler yaptırdık. Bu arada Milli Parklar çalışmalarımdan haberdar olmuş. Benim projeme sahip çıktılar.

Peki koruma çalışmaları olarak şu an neler yapıyorsunuz? Bu konuda dikkatli olunması gereken şeyler neler?

Çalışmalarımız kafesleme ve yumurtadan çıkamayan ya da yuvadan yüzeye çıkamayan Caretta Caretta yavrularını her gece takip ederek onları denize ulaştırma şeklinde ilerliyor. Yavruların denize ulaşmasında dikkat edilmesi gereken hususlar var. Onları alıp doğrudan denize salamayız çünkü karada yeterince yürüyerek akciğerlerini açmalılar. Göbek bağları yeterince kurumuş olmaz ise de diğer deniz canlıları kokularını alır ve yem olurlar.

Bu yıl süreç ne durumda, kaplumbağalar geldi mi?

Bu yıl ilk anne Caretta Caretta Mayıs ortasında Kumluca kıyılarına çıktı. 45-60 gün kadar sonra ilk yavrularımızı bekliyoruz. 100 kafesleme yaptık. Sonrasında yavru çıkışını gözlemleyecek ve geç kalan yavrular için yuvaları kazarak çıkamayan yavruları bulacağız.