Haber Üsküdar – Burak Korkmaz

Yerel Gazetecilik dersi kapsamında Kahramanmaraş Gazeteciler Cemiyeti Derneği Başkanı Sermet Çuhadar ile bir röportaj gerçekleştirdik. Kendisine, cemiyet hakkında ve Kahramanmaraş’ta gazetecilikle ilgili sorular yönelttik.

Kendinizi tanıtır mısınız, kaç doğumlusunuz? Hangi okul mezunusunuz, gazeteciliğe ne zaman, hangi medyada ve hangi görevle başladınız? Muhabir, editör, köşe yazarı gibi…

1955 yılında Kahramanmaraş’ta doğdum. Üniversiteyi Gazi Üniversitesi, Maliye bölümünde okuyup mezun oldum. Okul yıllarında Ankara’da Dünya gazetesi vardı, o zaman ekonomi gazetesi değildi, normal gazeteydi, orada staj yaptım. Daha sonra 1983 yılında Kahramanmaraş’ta bölge gazetesi olan Ekspres gazetesinde spor muhabiri olarak göreve başladım. Ekspres gazetesi o yıllarda Günaydın gazetesine bağlıydı Adana’da basılıyordu ve Günaydın gazetesiyle ilişkisinden dolayı İstanbul Günaydın gazetesinde staj yaptım. Tekrar Kahramanmaraş’a döndüm ve Ekspres gazetesinde devam ettim. Bu arada NTV, TV8, ATV, Cumhuriyet gibi ulusal televizyon ve gazetelerin Kahramanmaraş temsilciliği görevinde bulundum.

Halen başkanlığını yaptığınız Gazeteciler Cemiyeti’nin tarihçesi hakkında bilgi verebilir misiniz? Ne zaman kuruldu, şimdiye kadar neler yaptı? Amacı ne? Kaç üyeniz var? Son olarak da Cemiyet olarak neler yapıyorsunuz?

Cemiyet 07 Ocak 2013 tarihinde kuruldu. Derneğimizin açık ismi Kahramanmaraş Büyükşehir Gazeteciler Cemiyeti’dir (KMBGC). Daha sonrasında Türkiye Gazeteciler Federasyonu’na (TGF) bağlı olarak da devam ediyoruz. Şu anda derneğimizin 81 aktif üyesi vardır. Bu üyeler içerisinde basın kartı olan 46 arkadaşımız var. Cemiyetin iki dönemdir başkanlığını yapıyorum 2018’den bu yana. Amacımız gazetecileri cemiyet çatısı altında toplamak. Arkadaşlarımızın yaşadığı sorunları, özellikle haber almadaki zorlukları aşmaları için zaman zaman eğitim çalışmaları yapıyoruz ve geçen yılda Gençlik ve Spor Bakanlığı ile ortaklaşa bir proje yaptık, bu projede bölgedeki genç gazetecilerin özellikle fotoğraf, haber ve televizyon konusunda yarışma düzenleyerek bunların haberlerini değerlendirerek ödüllendirdik. Ayrıca bölgedeki genç gazetecileri Kahramanmaraş’a çağırarak Kahramanmaraş’ın tanıtımını da bu arkadaşlara sağladık ve Kahramanmaraş’taki genç arkadaşlarla bölgedeki genç gazeteci arkadaşların iletişimini sağladık. Projemizin ismi “GELECEĞİN MEDYASI GERMENİCA’DA BULUŞUYOR“. Germenica; Kahramanmaraş’ın antik çağdaki ismi. En büyük projemiz ise dört yıl önce başladığımız basın sitesi. Bu kapsamda TOKİ ile iletişime geçtik. Dev bir protokol imzalandı. Bu kapsamda Kahramanmaraş’ta evi olmayan gazeteci arkadaşları ev sahibi yapmak istiyoruz. Proje son aşamasında, inşaatlar devam ediyor ancak ülkenin içerisinde bulunduğu ekonomik sıkıntıdan ötürü biraz uzadı. Bitirilmesi için cemiyet yönetimi olarak çalışmalarımız devam ediyor.

Cemiyet Başkanlığını yaptığınız şehrinizde gazetecilik faaliyetleri hakkında bilgi verebilir misiniz? Kaç basılı gazete var, kaç bağımsız haber sitesi var? Şehrinizdeki gazeteciliği nasıl değerlendiriyorsunuz?

Kahramanmaraş’ta şu anda 2 basılı günlük gazete vardır. Altı yıl önce bu sayı 12 idi. Basın İlan Kurumu (BİK) bu 12 gazeteyi birleştirerek bir ortaklık kurdurdu ve bu sayı 2’ye düştü. Kahramanmaraş Manşet ve Kahramanmaraş’ta Bugün gazetesi adı altında devam ediyor. Ayrıca haftalık ve aylık 18’e yakın basılı gazete, bununla beraber 44’e yakın bağımsız haber sitesi var. 1 tane televizyon, ulusal çaplı uydudan yayın yapan kanal ve 5 adet Youtube ve internet üzerinden yayın yapan kanallar var. Arkadaşlar zor koşullar altında görev yapıyorlar. Ekonomik olarak çok rahat pozisyonda değiller. Kendi emekleriyle haber yapmaya devam ediyorlar. Karşılaştıkları en büyük sorun ise haber almadaki sıkıntılar, kamu kurumlarından özgürce haber alamıyorlar. Biz de daha önce söylediğimiz gibi dernek olarak bunlara çözüm bulmaya çalışıyoruz. Ayrıca bu arkadaşlar gerçekten emek veren gazeteciler. Ancak gazetecilikle ilgisi olmayan bazı kişilerin de haber sitesi kurması kaliteyi düşürüyor ve toplum da bu arkadaşları gazeteci olarak nitelendirdiği için gerçek gazeteciler zorlanıyor. İtibar kaybı oluyor. Bir gazete çıkarmak için birtakım yasal mevzuat olmasına rağmen haber sitesi açmak için yasal mevzuat yok. Kural yok, insanlar kafalarına göre haber sitesi açıyorlar, bu da bizlere sıkıntı doğuruyor. Bu konuda yasal düzenleme gerekli.

Şehrinizdeki medya kuruluşlarının temel sorunları nelerdir? Bu sorunları çözmek için neler yapılmalıdır? Cemiyet olarak bu konuda çalışmalarınız var mı?

Temel sorun bence gazeteci arkadaşların genellikle alaylı olması. Daha önceki yıllarda bu işe gönül vermiş muhabir yetişmedi ya da yetiştirilemedi. Kahramanmaraş’ta Sütçü İmam Üniversitesi var biz defalarca burada bir iletişim fakültesi kurulması talebinde bulunduk ama başarılı olamadık. Geçmiş dönemlerde de çok profesyonel gazeteci yetişemedi. Ekonomik koşullardan kaynaklı gazeteci kendi ayakları üzerinde durabilmek için 1 veya 2 muhabirle veya patron muhabirlik yaparak gazetelerini devam ettiriyordu. Basın İlan Kurumu’ndan elde edilen güzel bir gelir yoktu dolayısıyla profesyonel gazeteci bulmakta zorlandık. Bu konuda sağlıklı bir yasanın çıkması lazım, önüne gelenin haber sitesi açmaması gerek, bir kurala bağlanması gerek, çünkü gazetecilikle alakası olmayan kişiler haber sitesi kurarak şantaj yoluna da gidiyorlar. Bu şantaj olaylarıyla defalarca karşılaştık, bu konuda biz cemiyet olarak çok titiz davranıyoruz. Kendi üyelerimiz arasında bu tür arkadaşları kesinlikle barındırmıyoruz. Ancak içimize almadığımız arkadaşlar gidip bir başka dernek kurabiliyor. Kahramanmaraş’ta bu konuda çok sorun yaşamadık ama diğer illerde bu parçalı derneklerin sayısının arttığını arkadaşlardan öğreniyoruz.

Şehrinizdeki medyanın olumlu yönleri nelerdir? Halk gazetecilere nasıl bakıyor? Takdir ediyor mu?

Kendimden örnek vererek açıklamak istiyorum. 1980’li yıllarda gazeteciliğe başladığımda iletişim bu kadar yaygın olmadığı dönemde gazetecilere halkın bakışı çok olumlu idi ve gazeteciler de bu duyguyu suistimal etmemek için haber yazarken çok titiz davranırdı. Günümüzde ise zamanla yarışılıyor, basılı yayın organları ertesi gün basıldığı için çok okunmuyor. Haber siteleri daha çok yaygın ancak haber siteleri de haberleri bir an önce sitelerine koymak için araştırmadan olayın gerçek olup olmadığına bakmadan haberi patlatıyor. Bu da zaman içerisinde gazetecileri itibarsız hale getiriyor. Toplum da hepsini aynı tartıya koymaya başladı. Siz doğru haber yapmak için araştırırken diğer arkadaş, gazeteci kökenli olmayan, ekonomik çıkar için haber sitesi kuran, şantaj yapan arkadaşlar nedeniyle gerçek gazetecilerin değeri düşüyor, bu da sıkıntı oluşturuyor. Geçmiş dönemde gazetede bir haber çıktığı zaman bu haber doğru kabul edilirdi, cidden haber yaparken çok titiz davranırdık, şimdi maalesef böyle değil, bu da gerçek gazetecilerin değerinin düşmesine sebep oluyor, sahte gazeteciler yüzünden, bu arkadaşlar bir nevi gazetecilik değil trollük yapıyorlar. Meslekten olmadıkları için meslek onurunu hiçe sayıyorlar. Bu konu üzerine yaşanmış bir olaydan örnek vermek istiyorum. Geçmiş dönemde Anadolu Basın Birliği Kahramanmaraş şubesi vardı ve ben orada başkanlık görevi yapıyordum. O dönemde bir sivil toplum kuruluşu başkanıyla ilgili yanlış haber yapıp o kişiyi zor durumda bırakan gazeteciyle ilgili arkadaşları topladık şöyle bir karar aldık, dedik ki bu arkadaş insanları itibarsız hale getiriyor, yanlış haber yapıyor, bu arkadaşın katılacağı toplantılara biz katılmayacağız diye bildiri yayımladık ve bu bildiriyi bütün kamuoyuna, meslek örgütlerine yolladık. Kısa süre içerisinde bu arkadaş Kahramanmaraş’ı terk etti. Şimdi bunu yapacak birlikteliği bile sağlayamıyoruz, bunun sağlanması lazım ve bunun için çalışmalarda bulunuyoruz.

Basın Kanunu ile gazeteciliği ilgilendiren bazı kanunlarda son yapılan değişiklikler hakkındaki değerlendirmeleriniz nelerdir? Yasa değişikliklerinin olumlu ve olumsuz yönleri hakkında değerlendirme yapabilir misiniz?

Bu konuda Türkiye Gazeteciler Federasyonu (TGF) genel tepkimizi ortaya koydu. Hapis cezalarının ağırlaştırılması bizce de yanlış. Şöyle ki, özellikle haber sitelerinde yapılan haberden dolayı hapis cezası verilmesi bizce yanlış ve karşı çıkıyoruz. Türkiye Gazeteciler Federasyonu ortak bir açıklama yaptı. Bu yasanın düzeltilmesi gerektiği konusunda ama maalesef yasalaştı. Bu da özgür basına zarar vermenin yanında vatandaşın haber almasında da sıkıntı doğuracaktır. Ben özgür haber yapamazsam vatandaşın haber alma özgürlüğü de kısıtlanmış olur. Bu yasanın bence düzeltilmesi gerekiyor, yasa özgürlüğü kısıtlıyor.

Yerel medya yaygın/ulusal medyaya göre daha mı özgür yoksa daha mı kısıtlı?   

Yerel medya özgür değil, tamamen Basın İlan Kurumu’na bağlı hale geldi ve o ildeki belediyelerin ilanlarıyla yaşar hale geldi. Dolayısıyla mevcut iktidarlara ve belediyelere karşı bağımsız haber yapamıyorlar. Bir hayli kısıtlı haber yapmak durumundalar ulusal basında da çok fark görmüyorum. Gazeteci daha bağımsız olması lazım ekonomik olarak da bağımsız olması lazım ancak burada çuvaldızı kendimize batırmamız gerek, çünkü yerel basın hep hazırcılığa konmuş, gelirini Basın İlan Kurumu ve belediyelerden alacakları ilanlara bağlamış, bu da kendilerine bağımlı hale getirmiş. Yıllardır bir çaba göstermemişler ancak son yıllarda iki yerel gazetemizde ilan servisleri olmaya başladı. Bu arkadaşlar kapı kapı dolaşarak işyerlerinden ilan alıyorlar, eğer bunu başarabilirlerse bağımsız olabilirler. Bağımsız haber yaptıkça da toplum tarafından bir karşılığı olur ve gazeteler de satılır ama sen belli bir kesimin haberini, yani taraflı haber yaparsan gazetecilikte istediğin yere varamazsın, nitekim de varılmıyor. Örnek olarak, şehirdeki iş adamının veya meslek örgütü başkanının yanlış bir uygulamasını, oradan reklam yapıp para alacağım diye haber yapmazsam, kötü yazarsam, işimden olurum korkusu ile yaşarsam, gazetecilik ölmüş demektir.

Son olarak eklemek istediğiniz bir husus var mıdır?

Yazılı basın zor bir dönem geçiriyor ve zaman içerisinde bitecek gibi görünüyor. Önümüzdeki yıllarda dijital basına geçilecek gibi gözüküyor. Bu konuda meslektaşlarımın ona göre hazırlanmaları, kendilerini bu modern dünyaya entegre etmeleri gerek. O zaman bu genç arkadaşlar başarılı olur. Her şeye rağmen gazetecilik çok önemli bir meslek, iyi yapıldığı zaman topluma yön veriyor.