Haber Üsküdar – İzel Çelik

Yükseköğretim Kurulu (YÖK), COVID-19 salgını sürecinde üniversitelerde başlatılan uzaktan eğitim süreçlerinin mevcut durumunu tespit etmek ve iyileştirilmesine katkıda bulunmak üzere bir araştırma yaptı. Araştırmaya Türkiye genelinde 189 üniversite dahil edildi.

Türkiye’de COVID-19 vakalarının artış göstermesiyle birlikte ülke genelinde alınan tedbirler kapsamında üniversiteler online eğitim sistemine geçme kararı almıştı. YÖK, sürecin işleyişine ilişkin değerlendirmelerde bulunmak üzere ülke genelinde bir araştırma yapılmasını kararlaştırdı. Yapılan araştırma ile 127’si devlet ve 62’si vakıf üniversitesi olmak üzere toplam 189 üniversitenin online eğitim süreci değerlendirildi. Çalışmanın sonuçları kamuoyu ile paylaşıldı.

Üniversiteler uzaktan eğitime hızlı geçiş sağladı

Araştırmanın sonuçlarına göre üniversiteler uzaktan eğitime geçiş konusunda önemli gayretler gösterdi ve birçok üniversite kısa süre içerisinde çalışmalarını tamamlayarak derslerini online olarak vermeye başladı. YÖK'ün araştırmasına göre, 189 üniversiteden 121’i (yüzde 64’ü) 23 Mart, 41’i (yüzde 21,6) 30 Mart, 25’i ise (yüzde 13,2) 6 Nisan 2020 itibariyle uzaktan eğitim faaliyetlerine başladı. Devlet ve Vakıf karşılaştırması yapıldığında vakıf üniversitelerinin yüzde 72,5'inin, devlet üniversitelerinin ise yüzde 61'inin 23 Mart'tan itibaren online eğitime hızlı geçiş yaptığı görülüyor.

Bahar dönemindeki derslerin yüzde 90,1’i uzaktan eğitim olarak verildi

2019-2020 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde verilen toplam ders sayısı 736 bin 341 iken, Koranavirüs salgını sonrası 663 bin 808 dersin uzaktan öğretim yoluyla online olarak verildiği açıklandı. Verilere göre, ön lisansta derslerin yüzde 91'i, lisansta yüzde 91,2'si, yüksek lisansta yüzde 87,5'i, doktorada yüzde 87,6'sı online olarak verildi. Buna göre, yaklaşık yüzde 10 oranındaki dersin uzaktan eğitim yoluyla verilemediği de ortaya çıktı.  

Teorik derslerin tamamına yakını uzaktan eğitim yoluyla yürütülmeye başladı

Üniversitelerin tamamına yakını (yüzde 99,2) teorik derslerini, yüzde 89’u ise uygulamalı derslerin teorik kısımlarını uzaktan eğitim yoluyla yürütmeye başladı. Ayrıca, üniversitelerin yüzde 75’inin uygulamalı derslerden uygun olanlarını uzaktan eğitim yoluyla verdikleri görüldü.

Derslerin yüzde 22’sinde canlı sınıf uygulaması kullanıldı

Uzaktan öğretim yöntemiyle açılan derslerin yüzde 22’sinde canlı sınıf uygulaması kullanıldı. Canlı ders uygulamalarını vakıf üniversiteleri yüzde 53,2 oranında tüm derslerde zorunlu tutarken, bu oran devlet üniversitelerinde yüzde 29,1 oldu. Canlı sınıf uygulaması oranı yüksek lisans derslerinde yüzde 25,9, doktora derslerinde yüzde 24,2, lisans derslerinde yüzde 22,1 ve önlisans derslerinde ise yüzde 17,8 olarak gerçekleşti.

Uzaktan eğitimin en yoğun yapıldığı alan “sosyal bilimler”, en düşük yapıldığı alan ise “sağlık bilimleri”

Uzaktan eğitim uygulamaları, yüzde 91’lik oranla en yoğun sosyal bilimlerde gerçekleşirken, bu oran fen bilimlerinde yüzde 78, mühendislik alanında yüzde 77 oldu. Uzaktan eğitimin sağlık bilimlerinde gerçekleşme oranı ise sadece yüzde 54 oldu.

Uzaktan eğitimde sınav uygulamaları ağırlıklı olarak ödev ve proje yoluyla gerçekleşti

Küresel salgın döneminde üniversitelerin uzaktan öğretimde ölçme değerlendirme kapsamında ara sınav uygulamalarını netleştirdikleri; ödev, proje, çevrimiçi sınav ve kısa sınav gibi farklı çevrimiçi değerlendirme yöntemlerini uyguladıkları görüldü. Üniversiteler ara sınavların ölçme ve değerlendirmesini yüzde 90,5 oranında ödev, yüzde 83,1 oranında ise proje yoluyla yapmayı uygun gördü.

Üniversiteler online eğitim konusunda öğretim elemanlarına eğitim verdi

Hızlı bir şekilde geçilen uzaktan eğitim uygulamalarına öğretim elemanlarının entegrasyonunun sağlanması konusunda üniversitelerin ciddi gayret gösterdikleri görüldü. Küresel salgın sürecinde üniversitelerin yüzde 80'i uzaktan öğreticilik konusunda online eğitimler verdi. Vakıf üniversiteleri bu konuda daha fazla çaba gösterdi. Vakıf üniversitelerinin yüzde 94'ü, devlet üniversitelerinin ise yüzde 73'ü online eğitim verdi. Üniversitelerin yüzde 60'ında online sistem kullanımı konusunda teknik destek dokümanları hazırlandı. Bu konuda da devlet ve vakıf üniversiteleri arasında ciddi farklar oluştuğu gözlendi. Üniversitelerin yüzde 77'sinde uzkatan öğreticilik konusunda pedagohjik destek dokümanları hazırlandı. Bu konuda devlet üniversitelerinin daha iyi durumda olduğu gözlendi. Üniversitelerin yüzde 84'ünde duyuru yönetmelik gibi bilgilendirmelerin yer aldığı bir online bilgilendirme platformu oluşturuldu.

Üniversitelerin yüzde 95’i öğrencilerini kısa mesaj, e-posta yoluyla bilgilendirdi

KOVID-19 sürecinde uzaktan eğitime uygulamasına geçen üniversitelerin yüzde 95’i öğrencilerine süreç ile ilgili kısa mesaj (sms), e-posta yoluyla bilgilendirme yaparken, yüzde 92’si sistem kullanımı konusunda teknik destek hizmeti sundu, yüzde 83’ü öğrenci iletişim noktaları oluşturdu, yüzde 80'i öğrencileri online bilgilendirme platformu oluşturdu, yüzde 70’i de öğrencilere teknik destek vermek amacıyla yeni görevlendirmeler yaptı.

Üsküdar Üniversitesi'nde derslerin yüzde 98'i senkron eğitimle veriliyor

Üsküdar Üniversitesi'nde ara sınavlar döneminde öğrencilere bir memnuniyet anketi uygulandı. Bu ankette derslerin nasıl yürütüldüğüne ilişkin sorular da soruldu. Öğrenci geri bildirimlerine göre Üsküdar Üniversitesi'nde Bahar döneminde verilen 1053 dersin 1030'u senkron eğitim (yüzde 98), 23'ü de stix uygulaması üzerinden bilgilendirme şeklinde veriliyor. Öğrencilere memnuniyet anketinde derslerin işleniş biçiminden memnuniyetleri de soruldu. Elde edilen verilere göre öğrencilerin derslerden memnuniyet düzeyi  4 üzerinden 3.42 olarak belirlendi.