Üniversite mezunları iş bulmakta zorlanıyor

Haber Üsküdar – Ece Nur Pınar

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan İşgücü İstatistikleri’ne göre Türkiye’de genel işsizlik oranı 2023 yılı Mart ayında yüzde 10,1’den 2025 yılı Mart ayında yüzde 7,9’a gerilerken, üniversite mezunları için tablo pek iç açıcı değil. Bu raporda 15-24 yaş arası genç işsizlik oranı yüzde 14,3 olarak görünüyor. Ancak genç erkeklerde işsizlik oranı yüzde 10,4’e inerken, genç kadınlarda yüzde 21,8 olarak gerçekleşiyor.  

Üniversite mezunlarının dörtte biri işsiz

TÜİK tarafından üniversite mezunu istihdamına yönelik yayımlanan en güncel rapor 18 Temmuz 2024 tarihli Yükseköğretim İstihdam Göstergeleri, 2023 başlıklı rapor. Bu rapora göre, lisans mezunları arasında kayıtlı istihdam oranı sadece yüzde 75,6.   

Ortalama iş bulma süresi 14,4 ay

Yükseköğretim mezunlarının kayıtlı istihdam oranı genel nüfusa göre daha yüksek olsa da ortalama iş bulma süresi oldukça uzun. Bu süre bazı bölümlerde 2,3 aya kadar düşüyor. İş bulma süresi en kısa olan 10 bölüm şöyle sıralanıyor: 

İletişim alanı mezunlarının iş bulma süresi 13-15 ay

İletişim alanlarında iş bulma süreleri 13 ay ile 15 arasında değişiyor. En çabuk iş bulanlar Reklamcılık mezunları olurken, Halkla İlişkiler ve Tanıtım mezunlarında süre 15 aya kadar çıkıyor. 

Kayıtlı istihdam oranı en yüksek 10 bölüm

Bazı alanlar istihdam açısından diğerlerine göre daha şanslı. İşe yerleşme oranı en yüksek bölüm, yüzde 96,2 ile Özel Eğitim Öğretmenliği. Onu yüzde 95,3 ile Tıp, yüzde 93,9 ile Dil ve Konuşma Terapisi izliyor.  
 
İletişim alanlarında istihdam oranı düşük

TÜİK verilerine göre, iletişim alanlarında kayıtlı istihdam oranı ortalaması yüzde 70. Verilere göre, en yüksek istihdam yüzde 75,8 ile Reklamcılık mezunlarında. En düşük istihdam ise Çizgi Film ve Animasyon bölümü mezunlarında. Bunun temel nedeni, Çizgi Film ve Animasyon mezunlarının daha çok freelance çalışmayı seçmeleri ve kendi işlerini kurmaları olabilir.  

Bir mezun hikayesi: “İyi yerlerde staj da yaptım ama dönen olmadı”

Bir üniversitenin Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü’nden mezun olan 22 yaşındaki Ecesu Ersizer, iş arama sürecini şöyle anlatıyor: “Mezun olurken çok heyecanlıydım. Artık her şey başlıyor sanıyordum. Ama iş bulmak mezun olmakla bitmiyormuş. Staj yaptım, deneyimim vardı ama geri dönen olmadı. Kendi mesleğimden vazgeçip başka işlere bakmaya başladım.” 

Ecesu’nun iş başvurularında karşılaştığı en büyük engel, birçok medya kuruluşunun “en az 3-5 yıl deneyim” istemesi. Yeni mezun biri için bu neredeyse imkânsız. “İlk mülakatlarımda çok heyecanlanıyordum. En basit görünen sorularda bile kilitleniyordum. En çok da ‘Bize kendinizden bahseder misiniz?’ sorusu zorluyordu” diyor. 

Ecesu’ya göre, iletişim bölümlerinden mezun olanlar için medya sektöründe torpil faktörü çok belirleyici: “RTS mezunları için torpil çok yaygın. Bu alanda bir çevreniz yoksa, başvuru yaptığınızda geri planda kalıyorsunuz” diye belirtiyor.

Ecesu, yeni mezunlara şu tavsiyelerde bulunuyor: “Çok zor bir süreç ama sabırlı olmak şart. Eğer RTS mezunuysanız iki katı sabır gerekiyor. Çevre çok önemli, bağlantıları güçlü tutmak gerekiyor.”