17 grizu patlamasında 640 madenciyi yitirdik

Haber Üsküdar – Ecem Özdemir

İzmir'in Kınık ilçesindeki bir kömür madeninde 2021 yılının son günlerinde yaşanan bir grizu patlaması sonucu göçük meydana geldi. Yapılan erken müdahaleler neticesinde 8 madenci göçükten yaralı olarak kurtarıldı. İzmir Valisi Yavuz Selim Köşger, kazada can kaybı ve ağır yaralı olmadığını açıkladı.

Biz de bu olaydan yola çıkarak Türkiye’deki maden ocaklarında 1983 yılından bu yana son 39 yılda yaşanan ölümlü grizu patlamalarını araştırdık. Son yıllarda meydana gelen grizu patlamalarında can kayıplarının azaldığını tespit ettik.

Türkiye madenlerinde grizu patlamaları

İnternet üzerinden yaptığımız araştırmada 1983 yılından günümüze tam 17 ölümlü grizu patlaması tespit ettik. Bu maden kazalarında 640 madencinin yaşamını yitirdiği bilgisine ulaştık. Bu kazalar arasında, Soma faciası gibi başka nedenlerden çıkan maden kazaları yer almıyor.  

1983 ⇒ Armutçuk grizu patlaması

Zonguldak'a bağlı Kandilli beldesinde Türkiye Taş Kömürü (TTK)  kurumuna ait Armutçuk kömür ocağında 7 Mart 1983 tarihinde büyük bir grizu patlaması yaşandı. Patlama sırasında ocakta bulunan 406 madenciden 103'ü hayatını kaybetti. Yapılan açıklamalarda patlama "Kaçınılmaz iş kazası" olarak tanımlandı. Ereğli Bülteni isimli haber sitesinde kazadan sağ kurtulan maden işçisi Salih Kılavuz ile 2104 yılında yapılan bir röportajda Kılavuz facianın 1982 Ekim ayından beri beklendiğini çünkü ocakta olağan dışı bir sıcaklık ve gaz birikimi yaşandığını söylemişti.

1983 ⇒ Kozlu grizu patlaması

10 Nisan 1983 tarihinde Zonguldak’ın Kozlu ilçesindeki bir maden ocağında meydana gelen grizu patlamasında 10 madenci yaşamını yitirdi.   

1990 ⇒ Amasya grizu patlaması

7 Şubat 1990 tarihinde Amasya’da Yeni Çeltek Kömür İşletmesi'ne ait bir maden ocağında meydana gelen grizu patlamasında 3 madenci yanarak 65 madenci ise göçük altında kalarak öldü. Gazetemanifesto.com isimli haber sitesinde patlama ile ilgili bir haberde şu iddialara yer verildi: “Patlamadan bir gün sonra toprak altında kalan 63 işçiden umudunu kesen devlet kademeleri madenin hava bacalarından beton döktü. Bu faciadan ölen işçi sayısı 68’e ulaştı.

1992 ⇒ Kozlu grizu patlaması

Türkiye’de meydana gelmiş en büyük maden kazalarından biri olan grizu patlaması 3 Mart 1992 tarihinde Zonguldak’ın Kozlu ilçesindeki bir taş kömürü ocağında yaşandı. Patlamada 263 madenci yaşamını yitirdi. Haber Sol’da yayımlanan bir habere göre, Kozlu’da yaşanan bu kazanın ardından 3 Mart tarihi “İş Cinayetlerine Karşı Mücadele Günü” ilan edildi.

1995 ⇒ Sorgun grizu patlaması

26 Mart 1995’te Yozgat’ın Sorgun ilçesinde bulunan Matsan Madencilik Şirketi'nin işlettiği bir kömür ocağında meydana gelen grizu patlaması sonucu 38 madenci göçük altında kalarak yaşamını yitirdi.  

2003 ⇒ Aşkale grizu patlaması

Erzurum’un Aşkale ilçesinde bulunan Kükürtlü Maden Ocağı’nda 8 Ağustos 2003 tarihinde meydana gelen grizu patlaması sonucu 7 madenci yaşamını yitirdi.

2003 ⇒ Ermenek grizu patlaması

Karaman’ın Ermenek ilçesinde bulunan Özsayan Madencilik Şirketi’ne ait kömür ocağında 22 Kasım 2003 tarihinde meydana grizu patlaması sonucu 10 madenci yaşamını yitirdi.

2005 ⇒ Gediz grizu patlaması

Kütahya’nın Gediz İlçesi’ne bağlı Gökler Beldesi’nde bulunan ve Kömür İşletmeleri A.Ş.’ye ait olan bir maden ocağında yaşanan grizu patlaması sonucu göçük altında kalan 18 madenci yaşamını yitirdi.  

2006 ⇒ Dursunbey grizu patlaması

Balıkesir’in Dursunbey İlçesi’nde Şentaş Madencilik’e ait bir kömür ocağında 1 Haziran 2006 tarihinde yaşanan grizu patlaması sonucu 17 madenci yaşamını yitirdi. Hürriyet gazetesinde kaza ile ilgili olarak yayımlanan haberde dönemin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler şu açıklamayı yapmıştı: “Bunlar maalesef madencilikte olagelen kazalar. Çünkü, patlamadan birkaç dakika önce ölçümü yapmışlar, ama bu ani gaz gelimi, zaman zaman birikmiş gaz çıkışı olabiliyor. Ama bu konuyu yine de arkadaşlarla görüşeceğiz. Henüz daha incelemeler neticelenmedi. Ama maalesef, bu madenciliğin tabiatı icabı olabiliyor. Yani birikim, çünkü gazın nerede biriktiğini, ne zaman ortaya çıktığını tespit etmek mümkün olmuyor.”

2009 ⇒ Mustafakemalpaşa grizu patlaması

Bursa’nın Mustafakemalpaşa İlçesi’ne bağlı Devecikonağı Köyü’ndeki özel bir şirkete ait maden ocağında meydana gelen grizu patlamasında göçük altında kalan 19 madenci yaşamını yitirdi. Bianet’te kaza ile ilgili bir haberde şu ifadeler yer aldı: “Zonguldak'tan gelmesi beklenen kurtarma ekibi kendilerine patlamayla ilgili haberin geç ulaşması, hava muhalefeti nedeniyle askeriye helikopterlerinin kullanılamaması nedeniyle karayoluyla yola çıktı. Ekip sabah saatlerinde olay yerine ulaşabildi.”

2010 ⇒ Karadon grizu patlaması

Zonguldak’ın Kilimli Beldesi’nde bulunan Türkiye Taşkömürü Kurumu’na ait Karadon isimli kömür ocağında yaşanan grizu patlamasında 30 işçi yaşamını yitirdi. Dönemin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer, patlamayla ilgili olarak Zonguldak'ta yerel yayın yapan bir televizyon kanalına konuşan Dinçer, şunları söylemişti: "O patlamadan kaynaklanan şok, galeriye ve asansöre zarar vermiş. Yeraltındaki tahribat, kurtarma çalışmalarını da olumsuz etkiledi. Kurtarma ekipleri, çok büyük risk alarak Karadon'da kurtarma çalışması yaptı. İlk 19-20 cesedimizde bahsettiğiniz türden herhangi bir şey yoktu. Güzel öldüler. O konuda ben acı çekmediklerini ve fizik olarak da güzel öldüklerini buradan rahatlıkla söyleyebilirim.”

2013 ⇒ Kozlu grizu patlaması

Zonguldak’ın Kozlu ilçesinde Türkiye Taşkömürü Kurumu’na ait bir kömür ocağında meydana gelen grizu patlaması sonucu oluşan göçükte 8 madenci yaşamını yitirdi. Patlama ile ilgili bir haber yapan BBC muhabiri Rengin Arslan haberinde şunları yazmıştı: “Sekiz madencinin öldüğü bütün haber sitelerinde, sosyal medyada yer aldı; bir süreliğine. Kısa zamanda ilgi azaldı. İstanbul'a kar yağıyordu. Acaba okullar tatil olacak mıydı, hangi yollar kapalı derken, sekiz madencinin ölümü bir de karın kurbanı oldu.”

2014 ⇒ Gülşehir grizu patlaması

Nevşehir'in Gülşehir ilçesi Gümüşyazı köyü yakınlarınde özel sektöre ait kömür madeninde 26 Nisan 2014 tarihinde meydana gelen grizu patlaması sonucu 1 madenci yaşamını yitirdi.

2017 ⇒ Şırnak grizu patlaması

Şırnak’taki Belveren Beldesi ile Araköy köyü arasında bulunan bir kömür ocağında 4 Aralık 2017 tarihinde yaşanan grizu patlaması sonucu 3 işçi yaşamını yitirdi.

2018 ⇒ Kilimli grizu patlaması

Zonguldak'ın Kilimli ilçesinde özel bir maden şirketine ait olan maden ocağında meydana gelen grizu patlamasında 5 madenci ocakta mahsur kaldı. İşçilerden 2'si ocaktan sağ olarak çıkarıldı, 3 madenci ise yaşamını yitirdi.

2020 ⇒ İskilip grizu patlaması

Çorum’un İskilip ilçesindeki bir maden ocağında meydana gelen grizu patlaması sonucu oluşan göçükte 1 madenci yaşamını yitirdi.

2022 ⇒ Amasra grizu patlaması

Bartın'ın Amasra ilçesindeki bir maden ocağında 14 Ekim 2022 tarihinde meydana gelen grizu patlaması sonucu 41 madenci yaşamını yitirdi. Maden kazasında 58 işçinin sağ olarak kurtarıldığı bildirildi.  

Zafer Maraş: "Bazen tüm önlemler alınsa da sıkışmalar olabiliyor"

Kınık’taki grizu patlamasını sorduğumuz, Polyak Eynez Enerji Üretim Madencilik San. ve Tic. A.Ş.’de üretim şefi olarak çalışan Zafer Maraş, “Gerekli tedbirleri aldığımız halde maalesef böyle bir olay yaşadık, bunun için çok üzgünüm. Neyse ki can kaybımız yok” dedi. Zafer Maraş, grizu patlamalarının gerekli ölçümler yapılmadığında ve yeterli havalandırma ortamı olmadığında yaşandığını ifade etti.

Bazen tüm önlemler alınsa da sıkışmalar olabilir diyen Maraş, “Bu patlamada ihmal var denilemez, gerekli kontroller düzenli yapılmaktadır” diye ekledi. Zafer Maraş, açıklamasını şöyle sürdürdü: “Tabii ki en büyük korkum bir insanın canına veyahut, bedenine zarar gelmesidir. Biz madenciler Soma faciası ve diğer maden kazaları nedeniyle bu konuda oldukça hassasız. Korku ve endişe duydum. Umuyorum ki bir daha hiçbir can kaybı yaşanmaz ve iş kazaları olmaz. Patlamada herhangi bir can kaybımız olmaması en büyük tesellimiz."

Not: Bu haber, 14 Ekim'de yaşanan Amasra maden kazası nedeniyle 15 Ekim 2022 tarihinde güncellenmiştir.