Tasarımcı Alaa Alnuaimi: "Hızlı bir web sitesi kullanıcı gözünde güven inşa eder"

Haber Üsküdar – Hazal Göksun

Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Bölümü tarafından "Web Tasarımında Hız Algısı" konulu söyleşi gerçekleştirildi. Etkinliğe Minus 99 Tasarım Stüdyosu kurucusu Alaa Alnuaimi konuk oldu. Etkinlikte web sitesinde hız olgusunun önemi, sayfa yüklenme aşamaları, proaktif tasarım ele alındı.

Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Bölümü’nün gerçekleştirdiği "Web Tasarımında Hız Algısı" konulu söyleşinin konuğu Minus 99 Tasarım Stüdyosu kurucusu Alaa Alnuaimi oldu. Moderatörlüğünü Görsel İletişim Tasarımı Bölüm Başkanı Doç. Dr. And Algül’ün üstlendiği etkinlikte örnekler üzerinden web sitelerinde hız olgusu ve aktif kullanıcı deneyimi konuşuldu.

Etkinliğin açılış konuşmasına Tasarımcı Alaa Alnuaimi’yi tanıtarak başlayan Doç. Dr. And Algül, "Alaa Alnuaimi aslen Kerküklü. Babası ara yüz geliştirme, heykel tıraş ve ressamlık gibi tasarım alanlarıyla ilgilendiği için hayatı boyunca çeşitli sanat türleri ve yaratıcı yaklaşım alanlarıyla iç içe olmuştur. Üniversitede Eczacılık ve İşletme bölümlerinden mezun oldu. Ardından tutkuyu profesyonel bir kariyere dönüştürmek için ‘Minus 99 Tasarım Stüdyosu’nu kurdu. Tasarım ve ara yüz geliştirme alanında 10 yılı aşkın deneyime sahip. Çeşitli küresel ve yerel markaların yaptığı projelerde pek çok takdir ve uluslararası ödüller aldı" ifadelerini kullandı.

"Türkiye’de mobil erişim oranı birçok ülkeye göre yüksek seviyede"

Web tasarımında arka planda neler gerçekleştiğinden bahsederek konuşmasına başlayan Tasarımcı Alaa Alnuaimi, "Web tasarımında hız algısı önemli bir konu. İşin arkasında neler yattığından bahsetmek istiyorum. Arka planını belirleyebilmek için birkaç istatistikten bahsedeceğim; özellikle bu sene baktığımızda internet üzerinde mobil trafiğin yüzdelerinin arttığı görülüyor. Türkiye’de ve Amerika’da dünyanın ortalamasından daha fazla mobil erişim sağlanıyor. Bizim mobil kullanımımız birçok ülkeden daha yüksek seviyede devam ediyor. Bu güzel bir istatistik olmasıyla birlikte belirli zorluklar getiriyor. Mobil deneyimi daha da iyileştirmek için neler yapılmalı ki daha küçük ekranlarda daha düşük işletim hızıyla çalışan cihazlardan yararlanılsın" sözlerini kullandı.

"Hızlı bir web sitesi kullanıcıda güven inşa eder"

Web siteleri için hız konusunun önemli olduğunu ve etkileşimi arttırdığını ifade eden Alnuaimi, "İnsanlara sorduğumuzda 2 kişiden 1'i 3 saniyeden uzun sürede açılan web sitelerini terk ettiklerini söylüyor. Bu sadece web sitesi için değil, mobil uygulamada da aynı durum söz konusudur. 3 saniye aslında oldukça düşük bir süredir. Bunun üzerine 2018’de Google tarafından devreye alınan bir husus var; web sitelerinin hızı belirli kriterlerde değilse arama motorlarının sonuçlarında aşağıya düşeceği söyleniyor. Bu konu ticari olarak faaliyet gösteren siteleri tetikledi. Bu, siteler yavaşladıkça müşteri kaybı yaşayacakları anlamına geliyor. Müşteri kaybetmemek için sitenizin çok hızlı olması gerekiyor. Ayrıca dönüşüm oranını da artırmak gerekiyor. Belirli sayıdaki sitelere giren kişilerin hangi sayıda istediğiniz hedefi gerçekleştirdiği oranı önemlidir. Bin kişi girdi, on kişi üye oldu. Bin kişi girdi on kişi alışveriş yaptı gibi. Oradaki hedef ne olursa olsun elde edilen giriş ve sonuç birbirine bölünerek dönüşüm oranı ortaya çıkıyor. Sitelerin geneli bu oranı artırmak için uğraşıyor" dedi.

"Her insanda farklı hız algısı gerçekleştiği gözetleniyor"

İnsanların hız algısının birbirlerinden çok farklı olduğunu belirten Alnuaimi, "Bir deneyde insanlara bir sayfa yükletiyorlar ve bu sayfanın yüklenmesi denekler için dört saniye altında gerçekleşiyor. Yüzde 70’in üzerinde denek, bunu hızlı olarak algılıyor. Hiç göz ardı edilmeyecek bir oran ise bunu yavaş olarak algılıyor. Her insanda farklı hız algısı gerçekleştiği gözleniyor. Bu dört farklı kategoride inceleniyor. Birincisi etkin kullanım; bir web sitesi tüm nesneler yüklendikten sonra sayfada görünecek asıl şeyleri en son gösteriyorsa yavaş algılanıyor. Parça parça yükleniyorsa hızlı algılanıyor. Diğer konu ise yaş; gençler her türlü ortalamada diğer yaş kategorisinde olanlara göre her şeyi daha yavaş algılıyor. Ruhsal durum da hız algısına etki ediyor; huzurlu bir anda hızlı algılanıyor, daha stresli bir durumda ise her şey yavaşmış gibi algılanıyor. Son konu ise hareket durumu; eğer kişi koltuğuna oturmuş rahat bir şekilde inceleme yapıyorsa her şeyi hızlı algılıyor, ama hareket anında bunu yaptığında çok daha yavaş algılanıyor. Bu durumları bilmemiz ve ona göre davranmamız çok önemli" ifadelerini kullandı.

"Web sitelerinin yüklenmesi için 5 saniyeye kadar dayanma süremiz var"

Bir web sitesinin açılış aşamalarını örnekleyerek anlatan Alnuaimi, "Web siteleri birçok aşamada açılıyor. Ben örnek olarak altı aşama göstereceğim; bir tıklama gerçekleştirdikten sonra en soldaki ‘Tap’ aşaması gerçekleşiyor. Sonrasında ‘First paint’ dediğimiz herhangi bir şeyin ekrana çıkması gerçekleşiyor. ‘Contentful paint’ dediğimiz içeriksel herhangi bir şeyin yüklenmesi; burada kitapla ilgili kategoriler görünüyor. Sonrasında ‘First meaningful paint’ dediğimiz kısımda; sayfa kitabın geleceğini daha fazla belli ederek ana hatları çiziyor. Alttaki kutulara da bir şeylerin yükleneceğini düşünüyoruz. ‘DOM content loaded’ dediğimiz kısımda HTML’in iç kısmı yükleniyor; görseller, videolar falan varsa henüz yüklenmemiş konumda. En sonda da her şeyin yüklenmiş olduğu ‘Time to interactive’ aşaması gerçekleşiyor. Normalde bir sayfa sonraki aşamaya ulaşmadan önce etkileşimde bulundurmuyor. Burada önemli olan time to interactive aşamasını hızlandırmamak, aradaki aşamaları da bu şekilde geçirtmektir. İdeal süreye baktığımızda dokunduktan sonra 60fps’de yükleme gerçekleşiyorsa geçişsiz bir animasyon hissederiz. Sonrasında bir olayın gerçekleşmesi için bir saniye bekleme süremiz var. Bu saniye değişebilir ama beş saniyeye kadar dayanma süremiz var, sekiz saniyeye geldiğinde zaten ilgi kayboluyor’’ dedi.

"Bekleme süreleri boyunca insanların beyinlerini aktif durumda tutmak gerekiyor"

Aktif durumda bekleme, doğru yükleme göstergesi, iyimser tasarım ve proaktif tasarım gibi konulara değinerek konuşmasına devam eden Alaa Alnuaimi, şu sözlerle konuşmasını sonlandırdı: "Aktif durumda bekleme konusuna bakacak olursak; bazı uygulamalar ister istemez belli bir yükleme yapıyorlar. O zamanı kısaltmak ve değiştirmek çok kolay değildir. Örneğin uçak bileti fiyatlarını karşılaştıracak bir uygulama yapıyorsunuz, birçok yere istek yapılacağı için bekleme süresi uzun olacaktır. Bu bekleme süreleri boyunca insanların beyinlerini aktif durumda tutmak gerekiyor. Ekran üzerinde bir şeylerle oyalanıyor olmaları o zamanı uzun görmemelerini sağlar. Bunu birçok uygulama kullanıyor; bir ipucu veya okuyacağı bir yazıyı ekrana veriyor. Doğru yükleme göstergesine baktığımızda; yükleme göstergesi çok önemli bir yer taşıyor. Kısa süreli beklemede (Spinner) kullanılan kendini tekrar eden göstergeleri gerçekten kısa bekleme süresi verecekseniz kullanın. Uzun bir bekleme süresi varsa mutlaka progress bar ile onu gösterin. Genel olarak trafik ışıklarında bunun bir uygulaması vardır. Kırmızı ışıkta durduğumuzda kaç saniye kaldığını gördüğümüz için insanlar kırmızıya daha fazla sadık oluyorlar. İyimser ‘Optimistik’ UI Tasarımı, henüz tamamlanmamış bir işlemi tamamlanmış gibi göstermek. Yani, diyelim metroya bindiniz ve internetiniz kesildi; hala beğeni atabiliyorsunuz. Bunlar veri tabanına gitmiyor, orada bekliyor. Bunun için iyimser deniliyor. İnternetiniz geldiğinde o dataları gönderiyor ve işleminiz gerçekleşmiş oluyor. Proaktif tasarım konusuna geldiğimizde bir kullanıcı etkileşimde bulunduğu anda bir sonraki adımı muhtemelen gerçekleştireceğini düşündüğümüz için sonraki adımı şimdiden yapıyoruz. Erken tamamlama ise yükleme işlemi bitmemişken bitmiş gibi göstermek. Uygulama yüklenirken arama gelmiş, aramaya tıklayıp ilerleyebilirim gibi görünüyor ama tamamı yüklenene kadar tıklanma yapılamıyor."