Yerel radyo gerçeği: Bir anons bir lira

Haber Üsküdar

Yerel radyoların en büyük problemi düşük reklam gelirleri. Zaten başkaca da bir gelirleri yok. Bir de çaldıkları müzik parçaları için telif hakları meselesi var. Bu konuları bir yerel radyocu ile konuştuk. Kendisi isminin açıklanmasını istemedi, RATEM’le karşı karşıya gelmek ve RTÜK’le sorun yaşamak istemediğini söyledi. Talebini kabul ettik ve konuşmaya başladık. Telif hakları konusunda emeğe saygı gösterdiklerini, makul bir ücret belirlenirse ödeme yapmaya hazır olduklarını ifade ediyor.

Bir anons bir lira

Yerel radyocu, anons başı reklam ücreti aldıklarını ve bir anonsun bir lira olduğunu söylüyor. Önce anlamıyorum ne dediğini, “bin lira mı” diyorum, “yok yok 1 lira” diyor. “Ben bir buçuk lira alıyorum da bizim şehirde ortalaması 1 lira” diyor. Yerelde reklam veren firmaların, kuruluşların büyük bütçeli olmadıklarını ifade ediyor, “bana bir ay için 200 liralık reklam yap diye geliyorlar, bir ay anonsunu yapacağım, sonra o 200 lirayı alabilmek için gideceğim, bana bugün müsait değilim, yarın versem olur mu diyecek” diye devam ediyor.

Reklam metinlerini biz hazırlıyoruz

Reklamlar size hazır mı geliyor diye soruyorum. “Yok” diyor, “Biz başlıkları alıyoruz, meselâ bir kampanyası var, anneler gününe özel ürün getirmiş, bazen anonsun uzunluğu bir dakikayı bulabiliyor. RTÜK bir saatlik periyotlarda ne kadar reklam yayımlayabileceğimizi belirlemiş, ama yerelde bu sürelere uymak mümkün değil, kimse de uymuyor zaten” diye devam diyor.

Anonsların 30 saniye olmasından yanayım

Reklam anonslarının ortalama uzunluğunu soruyorum.  “Ben 30 saniye uzunluğunda olmasından yanayım ama bir dakikayı bulanlar var” diyor. Reklam verenlerin anonsta tüm ürünlerden söz etmelerini istediklerini vurguluyor. “Domatesi de söyle, maydanozu da söyle diyor” diye açıklıyor.

Anons çok ama alınan ücret düşük

Anons alma sıkıntısı çekmediklerini söyleyen yerel radyocu, sabah 9’dan itibaren anons vermeye başladıklarını ifade ediyor. En çok reklam verenlerin marketler, mağazalar olduğunu belirten yerel radyocu, yerelde ahbap çavuş ilişkilerinin geçerli olduğunu belirtiyor. “Geliyor, benden 300 lira alma 250 lira al diyor” şeklinde konuşuyor. Reklam ücretlerinin İstanbul radyolarında kaç lira olduğunu soruyorum. Bilmediğini ama bir dakikalık reklam için bin liraların telaffuz edildiğini belirtiyor. Aradaki farkın uçurum olduğunu söylüyorum. “Ne yapalım biz Anadolu radyosuyuz” diyor. Bazen kendilerine büyük şirketlerden geldiklerini ve “saniyeniz ne kadar” diye sorduklarını ifade ediyor. “Biz saniye ile çalışmıyoruz, anons başı ücret alıyoruz diyorum. Eğer çok büyük bir firma ise onlara 4-5 lira diyebiliyorum” şeklinde konuşuyor. 

Telif meselesini biz de çözmek istiyoruz

RATEM’in telif hakları konusunda kendilerinden ödeyemeyecekleri boyutta bir telif istediğini ifade eden yerel radyocu, o kadar para kazanmadıklarını belirtiyor. “Bizim talebimiz şuydu, ben RATEM’le yapılan toplantıda da söylemiştim. RTÜK’e ödediğimiz gibi bir meblağ ödeyelim. Dağıtım oradan yapılsın. Reklam gelirleri üzerinden RTÜK’e para ödüyoruz, aynı şekilde telif hakları için de ödeyebiliriz. RTÜK’e ödediğimiz kadar bir meblağı telif hakları için de ödemeye hazırız” diyor.  

Yerel radyolar zor durumda

Çoğu yerel radyonun sahibinin başka işleri olduğunu ifade eden yerel radyocu, yerel radyoyu yaşatmanın çok kolay olmadığını belirtiyor. “Telif hakları konusunda bizi telif ücreti ödememeye teşvik ediyorlar” diyen yerel radyocu makul bir telif ücreti belirlendiği takdirde ödeme yapmak istediklerini, emeğe saygılı olduklarını vurguluyor. Bir meslek örgütüyle telif konusunda anlaşma yaptığını ancak başka bir meslek örgütünün dava açtığını söylüyor. “Bir sürü meslek örgütü var, eser sahipleri meslek örgütü var, müzik yorumcuları meslek örgütü var, müzik yapımcıları meslek örgütü var, RATEM var, biz hangisine ödeme yapalım” diye dert yanıyor. 

Çözüm önerileri yerel radyoların ekonomik gerçekliklerine uygun olmalı

Yerel radyocu, "Bizleri nefes alamaz hale getiren, Anadolu'da birçok yerel radyo kuruluşunun kapısına kilit vurmasına sebep olan, icralarla, mahkemelerle bize yaşamı zindan eden, Fikir ve Sanat Eserleri Yasası'ndan güç alarak kurulmuş bulunan meslek birlikleridir. RATEM ise güya bizlerle bu meslek birliklerinin arasını bulmaya çalışıyor" diyor. Yerel radyocu, yereldeki ekonomik gerçekliklerden çok uzak taleplerle bu sorunların çözülmesinin mümkün olmadığını de ekliyor.