Songül Karadeniz: “Podcast kendine belirgin bir şekilde alan açtı”

Röportaj: Elif ALTIN

İnternetin en hızlı büyüyen mecralarından biri de podcast yayıncılığı. Bu yeni platform gazeteciler için de yeni bir alan açtı. Bu alanda içerik üreten ve “Kayıt Dışı Sohbetler” programını yapan serbest gazeteci Songül Karadeniz, podcast yayıncılığının geleceğinin parlak olduğunu söylüyor. Karadeniz, “podcast kendine belirgin şekilde alan açtı. Daha genel kitleye hitap eden podcastlerin de ayda 1 milyon dinlenmelere ulaştığını verilerle görüyoruz” diyor. 

Son yıllarda podcast yayıncılığı, habercilik alanında önemli bir mecra hâline geldi. Günümüzde insanlar, yolda, sporda, çalışırken veya seyahat ederken haberleri takip etmek için podcastleri tercih ediyor. Geleneksel haber formatlarının ötesine geçen bu yeni yayıncılık modeli, bilgiye erişimi daha pratik hâle getirdi ancak geleneksel habercilikten farklı olarak sesin gücüne dayanan bu format uzun soluklu olur mu? Podcast haberciliğinin avantajlarını, zorluklarını ve geleceğini, bu alanda içerik üreten “Kayıt Dışı Sohbetler” programını yapan serbest gazeteci Songül Karadeniz ile konuştuk.

Podcast üzerinden habercilik yapmaya ne zaman ve neden başladınız?

İlk olarak 2020’de yapmayı hedeflediğim bir şeydi podcast yayıncılığı, kendi podcast serime başlamak için tanıtım bölümü hazırlamıştım fakat devam edememiştim. Sonrasında “basın kartı sorunu” hakkında Gazeteciler Cemiyeti’ne telifli haber podcasti hazırladım ve devamı geldi. Geleceğe dönük olarak podcastin potansiyelinin artacağını düşündüğüm için başladım. Özellikle pandemi döneminde yoğun olarak podcast dinliyordum. Bir noktadan sonra üretici olma isteği de kaçınılmaz olarak geldi.

Türkiye’deki podcast haberciliği üzerine bir değerlendirme yapabilir misiniz, dünyadaki örneklere bakarak Türkiye’nin durumu hakkında neler söyleyebilirsiniz?

Türkiye’de henüz yavaş ilerleyen bir alan çünkü haberciliği geçtim diğer alanlarda bile nitelikli üretici yeni yeni gelir kazanma konusunda bir istikrar kazandı. Özellikle son ABD seçimlerinde podcast daha görünür oldu. Bu etkiyi Türkiye’de de belirgin biçimde görmeye başladık. Fakat bebek adımlarıyla ilerlediği için hâlâ uzun bir yolu var. Özellikle podcastten gelir elde etmek reklam ajanslarında tanıdığı olmayan insanlar için daha güç. Bunun dışında, podcast dinleyicileri entelektüel seviyesi yüksek insanlardan oluştuğu için dinleyici kitlenizi büyütmeniz de zor oluyor. Ama bunda da avantaj dinleyici sadakatinin yüksek olması. Elde ettiğiniz kitle sizden kolayca vazgeçmiyor. Ben bu alanın geleceğini parlak görüyorum. Çünkü ulaşabileceği potansiyeli dünyadaki örneklerinden anlayabiliyoruz.

Radyonun popülaritesini büyük oranda yitirdiği bir dönemde podcast yayıncılığının bu kadar popüler olmasının nedeni nedir? İki mecra arasındaki farklar nelerdir?

Esasen radyonun da tamamen popülerliğini kaybetmediğini düşünüyorum, hatta podcaste göre hala daha geniş bir kitlesi var. Onun da sebebi arabada radyoyu açan herkes sizin hedef kitleniz olurken podcastte sadece belli bir kategoriye ulaşabiliyorsunuz. Ama özellikle pandemiden sonra podcast kendine belirgin şekilde alan açtı. Çoğunlukla niş konularda podcast yayıncılığı yapanlar olsa da “ortamlarda satılacak bilgi” gibi daha genel kitleye hitap eden podcastlerin de ayda 1 milyon dinlenmelere ulaştığını verilerle görüyoruz. Aslında ürettiğiniz içeriğin bilgi odaklı olmasının da sizi radyodan ayrıştırdığını görüyorsunuz. Radyoda sohbet ve müzik daha ön plandayken podcastte sohbetin yanında verdiğiniz bilgiler daha ön planda.

Geleneksel habercilik ile podcast haberciliği arasındaki başlıca farklar nelerdir?

Geleneksel habercilikte haberi iyi şekilde yazmak ve doğru fotoğraflarla sunmak önemli ama podcast haberciliğinde iyi şekilde anlatmak önemli. Ayrıca sohbet şeklinde ve sıkıcı olmadan anlatmadığınız takdirde dinleyicinin ilgisini canlı tutmanız da zor oluyor. Dinleyicinin ilgisini canlı tutmak çok önemli. Bunun dışında ses kalitesi iyi değilse içeriğin iyi olması da yeterli olmuyor. Geleneksel habercilikte ise editoryal müdahaleyle o haber her zaman kurtarılabilir. Podcast ise kurtarılması daha zor bir alan. Ses kalitesi kötü diyelim, yapay zekâ araçlarıyla kurtarırsınız ama ses de daha yapay hale gelebilir. Enerjiniz düşüktü ve bu sesinize yansıdı mesela o sesi kurtarmanız zor olur. Birçok faktör de önemli oluyor bu yüzden.

Podcast haberciliğine yönelmek isteyen gazetecilik öğrencilerine neler tavsiye edersiniz?

İlk olarak bol bol podcast dinlesinler çünkü kulağınız ne kadar aşina olursa içerik üretmeye başladığınızda yaptığınız işi de o kadar iyi yapabilirsiniz. Bunun dışında, NewsLab Turkey gibi podcast alanında eğitimler veren kurumları takip etsinler. Atölyelere katılıp işi bilenlerden öğrenmeye çalışsınlar. Etkin şekilde kendilerini anlatabilmeleri için bol bol okusunlar ve bir konu hakkında bildiklerini çevrelerindekilere anlatmaya çalışsınlar. Bunun dışında, ses düzenleme araçlarını kullanmayı öğrensinler, yapay zekâ araçlarını etkin kullanmak da işlerine yarayacaktır. Ben yankılı ya da gürültülü yerde yaptığım kayıtları Adobe Podcast ile kurtarıyorum mesela. Ses düzenlemesini de Audacity uygulamasıyla yapıyorum.”

Genel olarak dinleyici kitleniz kimdir? Dinleyicilerinizle bir etkileşim oluyor mu?

Şimdilik dinleyici kitlem yakın çevrem ve gazeteciler.  Podcastimi büyüterek hedeflediğim kitle ise gazeteciler, medya profesyonelleri ve gazeteciliğe ilgisi olan kişiler. “Kayıt Dışı Sohbetler” isimli, gazeteciliği odak alan konuklu podcastler hazırlıyorum. Gazetecilikte kendini geliştirmek için beni dinleyen ve podcastimdeki önerileri de uygulamaya çalışan birkaç dinleyicimden dönüş aldım. Bunun dışında önerilerde bulunanlar oluyor. Bu önerileri de podcastim için fayda sağlayacağını düşündüğüm zamanlarda uygulamaya özen gösteriyorum.

Podcast’lerde sesli anlatımın gücü hakkında ne düşünüyorsunuz? Haber sunumunda sesin rolü nedir?

Kesinlikle çok önemli çünkü insanlar artık haber ya da bilgi içeriklerini okumak istemiyor. Pratik bir şekilde dinleyebilmek ve anlatımın güçlü olması dinleyicileri cezbediyor. Ses kalitesi ve dinamikliği haberin sunumunu da fazlasıyla güçlendiriyor. Sesin enerjisi dinleyicinin de dikkatini yakalayabilmemizi kolaylaştırıyor.

Podcast’lerde haberin doğruluğunu ve güvenilirliğini nasıl sağlıyorsunuz?

Verilen bir bilginin açık kaynaklarla doğrulanabilirliğine ve konuşan uzmanın yetkinliğine göre hareket ediyorum. Dijital araçlarla bilgi doğrulamaya her zaman öncelik veriyorum. Esasen geleneksel habercilikteki doğrulama pratiklerinden hiçbir farkı yok. Çünkü her koşulda bir uzmandan bilgi aldığınızda o bilgiyi doğrulamanız gerekiyor. Bunun dışında uzmanlık da temel oluyor. Zaten haber yaptığınız konuda işin uzmanını detaylı araştırdıktan sonra tercih ediyorsunuz.