Esmer Değirmen: Benim için serbest gazetecilik bir tercih değil, mesleğimi icra edebilmemin tek yolu

Röportaj: Ece Nur Torpil

Gazetecilik mesleği, günümüzde giderek daha fazla zorluklarla karşı karşıya kalırken, bazı gazeteciler bağımsız çalışmayı tercih ederek serbest gazeteciliğe yöneliyor. Peki, serbest gazeteci olmak ne anlama geliyor? Mesleğin avantajları ve dezavantajları neler? Genç bir serbest gazeteci olan Esmer Değirmen, bu alandaki deneyimlerini ve karşılaştığı zorlukları anlattı.

Serbest gazeteciliği nasıl tanımlıyorsunuz? Kimlere serbest gazeteci denilmektedir?

 Serbest gazetecilik benim için, iş bulamadığım halde mesleğimi tüm imkânsızlıklara rağmen sürdürebilmek adına seçtiğim bir yol. Genellikle işsiz kalan veya egemen medyaya bağlı olmak istemeyenlerin tercih ettiği bir alan. İşsiz kalanlar için mesleği icra edebilme fırsatı sunarken, bağımsız çalışmayı tercih edenler için özgür bir alan sağlıyor.

 Ne zamandan beri serbest gazeteci olarak çalışıyorsunuz? Serbest gazeteci olmaya nasıl karar verdiniz, sizi bu mesleğe yönlendiren sebepler nelerdi?

Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü’nden 2021 yılında mezun oldum. O tarihten bu yana çeşitli mecralarda, internet haber sitelerine özel haberler yazıyorum. Yaşadığım bölge, gazetecilik açısından iş imkânlarının kısıtlı olduğu bir yer. Çalışacağım bir kurum olsa bile kazandığım ücret, yol masraflarımı veya başka bir şehirde yaşamamı karşılayacak seviyede değil. Ancak, gazeteciliği tutkuyla sevdiğim için yaşadığım bölgedeki sorunları ve ilgimi çeken konuları haberleştirerek mesleğimi sürdürüyorum.

Serbest gazeteci olarak nasıl çalışıyorsunuz? Haber konularını siz mi belirliyorsunuz yoksa belirli haberleri yazmanız mı isteniyor?

Mezuniyetimin ardından çeşitli gazetecilik eğitimlerine katıldım ve bu süreçte haber üretmeye başladım. Haber konularını genellikle ben öneriyorum. Dikkatimi çeken ve önemli gördüğüm konuları ilgili mecralara sunuyorum; kabul edilirse haberimi yazıyorum.

Düzenli olarak belirli mecralara mı haber yapıyorsunuz yoksa haberlerinizi farklı platformlara mı satıyorsunuz? En çok haber yayımlattığınız mecralar hangileri?

Şu ana kadar dört farklı platformda haber ürettim. Bunlar, daha önce eğitim aldığım haber mecraları olan Bianet, Gazeteciler Platformu, Femsport ve 9. Köy Haber Merkezi. İlk olarak Bianet’te yazmaya başladım, ardından sırasıyla diğer platformlara yöneldim. En fazla haber ürettiğim platform ise şu an 9. Köy Haber Merkezi.

Serbest gazetecilikten elde ettiğiniz gelir yeterli mi? Başka işler yapmak zorunda kalıyor musunuz?

Şu an düzenli bir işte çalışmıyorum. Evde freelance yazarlık yaparak geçimimi sağlıyorum; genellikle reklam içerikleri üretiyorum. Serbest gazetecilikten elde ettiğim gelir, tam anlamıyla yeterli olmasa da kısmen geçimimi sağlıyor.

Sizin için gazetecilik etiği ne anlama geliyor? İlkelere uygun hareket etmek neden önemli?

Gazetecilik etiği benim için kamu yararını gözetmek demek. Bunun yanında, hak haberciliği ilkelerine bağlı kalarak kişisel çıkarlar yerine toplumsal faydayı ön planda tutuyorum. Haber dili, kimseyi incitmeyecek şekilde olmalı; ayrımcı ve nefret söylemi içeren ifadelerden uzak durulmalı. Daha barışçıl ve çözüm odaklı bir yaklaşım benimsenmeli.

Serbest gazeteci olarak kendinizi ne kadar özgür hissediyorsunuz? Medya kuruluşlarında çalışan gazetecilerden daha özgür olduğunuzu düşünüyor musunuz? Serbest gazeteciliğin avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Bir kuruma bağlı olmadığım için haber konularını özgürce seçebiliyorum. Serbest gazetecilik, patron baskısından bağımsız olarak hareket edebilme özgürlüğü sağlıyor. Ancak dezavantajları da var. Örneğin, ürettiğiniz haberin hiçbir mecrada yayımlanmaması riski bulunuyor. Neyse ki, şu ana kadar böyle bir durumla karşılaşmadım.

Serbest gazeteci olarak Turkuaz Basın Kartından yararlanabiliyor musunuz? Yararlanamıyorsanız sahada çalışırken zorluk yaşıyor musunuz? Bu sorunun çözülmesi için ne önerirsiniz?

Henüz basın kartım yok. Ancak şu ana kadar sahada çalışırken büyük bir sorun yaşamadım; herhangi bir yere alınmadığım bir durum olmadı.

Serbest gazeteci olmak isteyen gençlere ne önerirsiniz? İyi bir serbest gazeteci olmak için hangi bilgi ve becerilere sahip olunmalı?

Benim için serbest gazetecilik bir tercih değil, mesleğimi icra edebilmemin tek yolu. Yaşadığım bölgenin dezavantajları ve ekonomik nedenlerden dolayı herhangi bir kuruma bağlı çalışamıyorum. Ancak, özgür çalışmayı tercih edenler için serbest gazetecilik iyi bir alternatif olabilir. Tabii ki ekonomik zorlukları var; bu meslekten elde edilen gelir, günlük ihtiyaçları karşılamakta yetersiz kalabiliyor.

Tekrar seçim yapma şansınız olsaydı yine gazeteciliği mi seçerdiniz yoksa başka bir mesleği mi tercih ederdiniz?

Gazetecilik, küçük yaşlardan itibaren ilgimi çeken bir meslek oldu. Ekonomik kaygılarım olsa da bu mesleği ideallerim doğrultusunda yapmaya çalışıyorum. Doğruluğa, teyide dayalı, ayrımcılıktan uzak ve çözüm odaklı bir habercilik anlayışı benim için önemli. Eğer tekrar seçim yapma şansım olsaydı, muhtemelen yine gazeteciliği seçerdim. Ancak ekonomik kaygılar nedeniyle başka bir meslek seçmek, geleceğim açısından daha güvenli olabilirdi. Yine de bu bölümü okumuş olmak benim için büyük bir şans.