Gazeteci Nevin Balta: Toplumda kadın gazeteci algısı, kadın polis, kadın asker algısı ile eş değerdedir

Haber Üsküdar - Bilgesu Eroğlu

Üsküdar İletişim’de Prof. Dr. Süleyman İrvan tarafından verilen Yerel Gazetecilik dersi kapsamında gazeteci yazar Nevin Balta ile bir röportaj gerçekleştirdik.

Kendinizi tanıtır mısınız? Hangi okul mezunusunuz, gazeteciliğe ne zaman, hangi medyada ve hangi görevle başladınız? Şu anki konumunuz nedir?

Ben gazeteci yazar Nevin Balta. Gazi Üniversitesi Basın Yayın Yükseokulu’ndan 1989 yılında mezun oldum. Gazı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde başladığım yüksek lisans programından 1992 yılında, "Milliyet Gazetesinin Dış Politik Olaylara Bakışı (1950-1980)" başlıklı tezimle mezun oldum. Yüksek lisans programı sırasında Türk Dil Kurumu uzmanlık sınavını kazandım. 1990 yılında Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisinin yayın bölümünde göreve başladım. Türk Dili ile Türk Dünyası Dil ve Edebiyat dergilerini yayına hazırladım. TDK'da 2000 ile 2008 yıllarında Yayın Şube Müdürlüğü görevine atandım. TDK kitaplarını yayına hazırladım. TDK'da "Kişi Adları Çalışma Grubu"ndaki görevim sırasında yer adları üzerine çalışmaya başladım. Gaziantep Yer Adları Üzerine Bir İnceleme adlı eserim 2010 yılında Gaziantep Valiliği ve Gaziantep İl Kültür Müdürlüğü ortak yayını olarak basıldı. Gaziantep’te köy, mahalle ve sokak isimlerini araştırdığım için Gaziantep yerel gazetelerinde ve yerel televizyonlarında mahalle ve köy adlarımız konusunda röportajlarım yayımlandı. Gaziantep Güneş gazetesinde yer adları, dil, edebiyat ve tarih konulu köşe yazıları ile yerel basındaki yazı serüvenim başladı. TDK'da çalıştığım dönemlerden itibaren 2015 yılından beri Ankara'da Başkent Postası, Ulus gazetesi adlı yerel gazeteler ile ulusal basın kuruluşu Yeni Çağ gazetelerinde yazılarım yayımlanmaktadır. 2021 yılında TDK'dan emekli oldum. Gaziantep Doğuş gazetesi, Başkent Postası, Ulus gazetesi ve Yeniçağ gazetelerinde yazılarım hâlen yayımlanmaktadır.

Yaşadığınız şehirde kadın gazeteci olmanın avantajları ve dezavantajları nelerdir?

Kadın gazeteciler günlük haber peşinde koşarken ne yazık ki bazı sorunlarla karşılaşmaktadırlar. Olağanüstü olaylar, sokak hareketleri ve mitinglerde bu zorluklar gündeme gelmektedir. Toplumda kadın gazeteci algısı, kadın polis, kadın asker algısı ile eş değerdedir. Toplumun asayiş ve güvenliği sanki kadın gazetecinin üstünde bir görev gibi kabul edilmektedir. Yani kadın gazeteci toplumda bir yandan ezilmekte öte yandan korkulan bir insan konumuyla, tezatlık yaşamaktadır. Kadın gazetecinin yolunu açmak, işini kolaylaştırmak yerine, önüne görünmez engeller konulmaktadır.

Yerel haber kaynaklarıyla ilişkileriniz nasıl? İletişim kurmak kolay mı zor mu sizin için?

Yerel haber kaynaklarıyla iletişim kurmakta kimi zaman zorluk yaşamaktayız. Çünkü yerel kaynaklar, basında her zaman iyi ve övgüyle söz edilen kişi ve kurumlar olmak istiyorlar. Kendileri hakkında olumsuz bir haber yayımlansın istemiyorlar. Oysa basının görevi toplumu ve kurumları eleştirmek değil, onları iyiye yönlendirmek, daha iyiye ve güzele teşvik etmektir. Basın bir tür kamu hizmeti göreviyle dördüncü güçtür.

Şehrinizde sizin dışınızda kaç kadın gazeteci var? Oransal olarak gazetecilerin yüzde kaçı kadın gazetecidir?

Gaziantep şehrinde kadın gazetesi sayısı çok az. Kadrolu olarak çalışan gazeteciler genellikle masa başında mizanpaj, tasarım işlerini yapmaktadırlar. Gaziantep ve Ankara'da yerel basın kuruluşlarındaki kadın gazeteci oranı yüzde 30 civarında.

Şehrinizdeki gazeteci meslek örgütlerine, örneğin gazeteciler cemiyetine üye misiniz? Bu meslek örgütlerinde kadın gazeteciler yeterince temsil ediliyor mu? Bu örgütler kadın gazetecilerin yaşadıkları sorunlarla ilgili çalışma yapıyorlar mı? Bir sorun yaşadığınızda size destek oluyorlar mı?

Gazeteciler Cemiyeti üyesiyim. Gazeteciler Cemiyeti kadın gazeteciler başta olmak üzere çalışan gazeteciler için destek programlarını AB projeleri kapsamında gerçekleştirmektedir. Böylece tüm gazeteciler ve özellikle kadın gazeteciler bu destek programlarından yararlanmaktadırlar.

Çalıştığınız medya kuruluşunda kadın gazetecilerle erkek gazeteciler arasında ücret farklılığı var mı? Yoksa eşit işe eşit ücret ilkesi mi geçerli?

Çalıştığım gazetelerde köşe yazarı olarak görev yapıyorum. Yerel gazetelerde kadrolu gazeteci olmadığım için ücret almıyorum.

Genel olarak bir değerlendirme yaparsanız, Türkiye’de kadın gazeteci olmak zor mu kolay mı?

Türkiye'de kadın gazeteci olmak ne yazık ki kolay değil. Kadınlar enformasyon alanında erkek meslektaşları kadar şanslı değiller. Bilgiye hemen, kolayca erişmeleri mümkün değil. Kadın gazetecilere başarı yolunun açık olduğunu, hiçbir engelle karşılaşmadıklarını söyleyemeyiz. Toplumdaki önyargıların henüz kırılmadığını söyleyebiliriz. Kadınların önündeki engelleri kaldırmak isteyen medya patronlarının sayısının artması gerekiyor. Kadın gazeteci doğum iznine gidince, çocuğu hastalanınca veya izin alması gerektiğinde yerine bakacak personeli hazır bulundurması gerekir. Bu konuda basın patronlarının daha hassas ve anlayışlı olmaları hâlinde basın yaşamında daha çok kadın gazeteci istihdam edilecek ve gazeteciliğin masa başında yapılan bir meslek değil toplum içinde yaşayan, canlı bir kurum olduğu gözler önüne serilecektir.  Kadınların her meslekte olduğu gibi basın ve TV alanında da önü açılmalıdır. Ayrıca şunu belirtmek isterim ki, özellikle televizyonlarda görev yapan kadınların fizik özelliklerine önem verilmesine gazetecilik adına üzüntü duymaktayız. Kadın medya çalışanı ve kadın gazeteci fizik özellikleriyle değil bilgi, kültür ve eğitimiyle mesleğinde başarı elde etmeli, bu özellikleriyle basın ve medyada kendini kabul ettirmelidir. Öte yandan, hemcinsinin 10 ya da 20 yerinden bıçaklanarak öldürüldüğünü gören bir kadın gazetecinin ruh sağlığı açısından görevini normal yapamayacağı kanaatindeyim. Kadınların basit sebeplerle cinayete kurban gittiği bir ülkede kadın gazetecilerin işi gerçekten zor. Kadınların gazeteci olmak istemeyecekleri bir ülke yerine, kadınlara sahip çıkılan, kadınların öldürülmediği bir ülke olmak ümidiyle kadın gazetecilere başarılar diliyorum.